Jak wynika z badań przeprowadzonych przez TNS OBOP na zlecenie Koalicji „Wybieram e-faktury” zdecydowana większość Polaków deklaruje znajomość e-faktur. Częściej z tą formą płatności mają do czynienia mieszkańcy większych miast i osoby lepiej wykształcone. O e-fakturach nie słyszało jedynie 5% osób z wykształceniem wyższym oraz 5% osób w średnim wieku i młodszych (35-44 lata).
Mimo że pojęcie e-faktur jest znane aż 88% Polaków, większość z nich nadal otrzymuje informacje o płatnościach za pośrednictwem dokumentów papierowych (85%). Wśród osób po 65 roku życia odsetek ten wynosi aż 91%. Najbardziej niepokojący wydaje się jednak fakt, że aż 59% polskiego społeczeństwa w ogóle nie chce otrzymywać faktur elektronicznych. Co ciekawe, wśród nich aż jedną czwartą stanowią osoby, które już stosują tę formę płatności.
Jakie są zatem powody braku zaufania Polaków do e-faktur? Badania pokazują, że dominującą przyczyną (aż 59% wszystkich badanych ) jest potrzeba posiadania wszystkich dokumentów na papierze. Co ciekawe, nie ma tu znaczenia wykształcenie ani wiek respondentów. Blokadą zniechęcającą do e-faktur jest także niekorzystanie z Internetu. Powód ten podaje 31% respondentów, zwłaszcza osób starszych i słabiej wykształconych. Polacy obawiają się także, że mogliby przegapić termin płatności elektronicznego dokumentu (23% badanych). Strach przed niedotrzymaniem terminu wpłat powszechny jest szczególnie wśród osób młodszych (33%) i w średnim wieku (28% respondentów między 45 a 54 r.ż.). W tej grupie wiekowej często podawanym powodem niechęci do e-faktur jest również obawa o bezpieczeństwo danych (średnio 18% respondentów).
Dr Agata Gąsiorowska, psycholog ekonomiczny ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej we Wrocławiu uważa, że problem z akceptacją e-faktur podobny jest do problemów z przyjmowaniem innych nowych technologii. „Kluczowy tutaj jest niski poziom wiedzy Polaków, zarówno tej bezpośrednio związanej z fakturami elektronicznymi, jak i ogólnie niski poziom wiedzy ekonomicznej i tej związanej z funkcjonowaniem w świecie wirtualnym. Brak wiedzy rodzi poczucie niepewności a czasem wręcz nieuzasadniony lęk, co skutkuje oporem społecznym w akceptowaniu nowych, korzystnych rozwiązań” – dodaje.
Jak wynika z badań, wiedza Polaków dotycząca różnic między fakturą papierową a elektroniczną jest znikoma. Mimo że respondenci znają pojęcie e-faktury, nie są świadomi regulacji prawnych z nią związanych (28%). Dodatkowo, co piąty (17 %) nie ma pewności, czy e-dokument będzie uznawany przez Urząd Skarbowy.
Tymczasem faktury elektroniczne są równorzędne pod względem prawnym fakturom papierowym. Od 1 stycznia 2013 r. nie ma również obowiązku wyrażenia przez odbiorcę formalnej zgody na przesyłanie faktur w formie elektronicznej. Wystarczy zgoda ustna lub domniemana, czyli opłacenie pierwszej faktury elektronicznej przez klienta.
Jak komentuje Przemysław Pruszyński, ekspert z dep. prawnego Konfederacji Lewiatan – „Podstawowym warunkiem żeby Polska dogoniła inne państwa europejskie pod względem stopnia rozwoju e-fakturowania są pewne i precyzyjne przepisy prawne.
Od początku 2013 r. przepisy regulujące wystawienie i przesyłanie e-faktur zostały znacząco zliberalizowane, co na pewno wpłynie na wzrost ich atrakcyjności. Warto brać również przykład z rozwiązań, które stosują państwa znajdujące się w czołówce Europy pod względem rozwoju społeczeństwa cyfrowego. Wiele z nich wprowadziło obowiązek e-fakturowania dla instytucji sektora publicznego. Dzięki temu popularyzują e-faktury i oszczędzają rocznie setki milionów euro”.
By zwiększać wiedzę konsumentów na temat e-faktur Koalicja „Wybieram e-faktury”, w skład której wchodzą obecnie: Konfederacja Lewiatan, Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A., Orange Polska, UPC Polska, ING oraz Sage, zainicjowała kampanię edukacyjno-informacyjną. Jej celem jest edukacja społeczeństwa na temat sposobów udostępniania i płatności e-faktur oraz obalanie mitów związanych z wykorzystaniem faktur elektronicznych. Koalicji zależy również na zwiększeniu świadomości konsumentów w obszarze regulacji prawnych określających status e-faktur w Polsce. Kampania ma ponadto zwrócić uwagę Polaków na ekologiczne skutki wystawiania faktur papierowych.
