Skazanie bez rozprawy
W postępowaniu przygotowawczym, tj. w czasie śledztwa czy dochodzenia, oskarżony ma możliwość, po uzgodnieniu z prokuratorem, starać o tzw. skazanie bez rozprawy. Jest to środek, dzięki któremu może on mieć wpływ na wysokość kary oraz szybko uzyskać wyrok skazujący. W takim przypadku prokurator umieszcza w akcie oskarżenia wniosek o wydanie wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kary lub środka karnego Należy jednak pamiętać, że środek ten może być zastosowany jedynie wtedy gdy sprawa dotyczy występku zagrożonego karą nieprzekraczającą 10 lat pozbawienia wolności. Dodatkowo okoliczności popełnienia przestępstwa nie mogą budzić wątpliwości, a postawa oskarżonego musi wskazywać na to, że zostanie on dostatecznie ukarany i nie popełni nowego przestępstwa. Oczywiście taki wniosek wymaga zgody oskarżonego.
Sąd rozpatruje go na posiedzeniu. Uwzględniając wniosek sąd może:
– zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, także w innych wypadkach niż przewidziane w art. 60§1–4 Kodeksu karnego,
– warunkowo zawiesić wykonanie kary, niezależnie od przesłanek określonych w art. 69§1–3 Kodeksu karnego, przy czym warunkowego zawieszenia wykonania kary nie stosuje się do kary pozbawienia wolności w wymiarze powyżej lat 5, a okres próby nie może przekroczyć 10 lat,
– orzec wyłącznie środek karny w postaci: pozbawienia praw publicznych, zakazu zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej, zakazu prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi, obowiązku powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakazu kontaktowania się z określonymi osobami, zakazu zbliżania się do określonych osób lub zakazu opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu, zakazu wstępu na imprezę masową, zakazu wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych, nakazu opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym, zakazu prowadzenia pojazdów, obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, nawiązki, świadczenia pieniężnego lub podania wyroku do publicznej wiadomości, pod warunkiem, że przypisany oskarżonemu występek jest zagrożony karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.
Sąd może również uzależnić uwzględnienie wniosku od naprawienia szkody w całości albo w części lub od zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Jeżeli wniosek zostanie uwzględniony, sąd skazuje oskarżonego wyrokiem. W przypadku zaś, gdy sąd uzna, iż wniosek nie zasługuje na uwzględnienie sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych.
Dobrowolne poddanie się karze
Oskarżony ma również możliwość dobrowolnego poddania się karze na rozprawie. W tym celu, do chwili zakończenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej, może on złożyć wniosek o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie mu określonej kary lub środka karnego bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Nie należy jednak zapominać, że taki wniosek jest możliwy jedynie w przypadku oskarżenia sprawcy o popełnienie występku, czyli przestępstwa zagrożonego karą grzywny powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności, przekraczającą miesiąc. Nie ma więc takiej możliwości oskarżony o zbrodnię, czyli umyślne przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą. Sąd może uwzględnić ten wniosek w sytuacji, gdy okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości (np. sprawstwo jest oczywiste) i cele postępowania zostaną osiągnięte mimo nieprzeprowadzenia rozprawy w całości. Co istotne, wniosek zostanie uwzględniony jedynie wtedy, gdy nie sprzeciwią się temu prokurator oraz pokrzywdzony należycie powiadomiony o terminie rozprawy oraz pouczony o możliwości zgłoszenia przez oskarżonego takiego wniosku. We wniosku oskarżony proponuje wymierzenie mu określonej kary. Jeżeli jednak sąd uzna propozycję oskarżonego za nieodpowiednią, wówczas może uzależnić uwzględnienie wniosku od dokonania w nim wskazanej przez siebie zmiany. W przypadku, gdy wniosek został złożony przed rozpoczęciem rozprawy, sąd rozpoznaje go na rozprawie.
