Zasada dwuinstancyjności została wprowadzona w Konstytucji RP, a ta jak wiadomo jest podstawowym aktem prawnym w naszym kraju. Oznacza to, że wszelkie inne przepisy prawne muszą pozostawać z nią w pełnej zgodzie. Pamiętajmy jednak, że przepis regulujący dwuinstancyjność dotyczy wyłącznie postępowania sądowego stanowiąc, iż postępowanie to jest co najmniej dwuinstancyjne. Nie dotyczy to jednak postępowania przed innymi niż sądowe organami.
O ile omawiana regulacja nie stanowi problemu w zakresie sądowych spraw cywilnych i karnych, o tyle dwuinstancyjność jest problemem w postępowaniu administracyjnym. Sytuacja okazałą się na tyle skomplikowana, że powyższa kwestia stała się przedmiotem pracy samego Trybunału Konstytucyjnego.
Okazuje się, że niektóre z postępowań administracyjnych przewidujące odstępstwa od zasady dwuinstancyjności mogą być zgodne z przepisami ustawy zasadniczej. Dotyczy to m.in. postępowania prowadzonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o służbie celnej. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 14 maja 2013 r. (sygn. akt P 27/12) uznał, że art. 188 ust. 1 i 4 ustawy o Służbie Celnej w zakresie, w jakim dotyczy zawieszenia funkcjonariusza w pełnieniu obowiązków służbowych, jest zgodny z art. 78 w związku z art. 2 Konstytucji oraz art. 188 ust. 1 i 4 w związku z art. 188 ust. 5 powyższej ustawy jest zgodny z art. 2 Konstytucji.
Zgodnie z treścią przytoczonego przepisu ustawy celnej, w przypadku wydania decyzji o przeniesieniu, powierzeniu pełnienia obowiązków służbowych na innym stanowisku, przeniesieniu na niższe stanowisko bądź zawieszeniu w pełnieniu obowiązków służbowych, funkcjonariusz może, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Złożenie takiego wniosku nie wstrzymuje jednak wykonania powyższej decyzji. Sprawy funkcjonariuszy służby celnej załatwiane w drodze decyzji administracyjnej, których przedmiotem jest przeniesienie, powierzenie pełnienia obowiązków służbowych na innym stanowisku, przeniesienie na niższe stanowisko, zawieszenie w pełnieniu obowiązków oraz zwolnienie ze służby są rozpoznawane w trybie administracyjnoprawnym. Nadanie powyższej decyzji waloru natychmiastowej wykonalności miało być niezgodne z Konstytucją, ponieważ narusza zasady dewolutywności, czyli przeniesienia sprawy do wyższej instancji i suspensywności, czyli zawieszenia wykonania decyzji administracyjnej. Zdaniem TK taka sytuacja nie ma jednak miejsca. W uzasadnieniu swojego stanowiska Trybunał podkreśla, że choć dewolutywność i suspensywność postępowania jest wartością pożądaną, to jednak art. 78 Konstytucji zezwala ustawodawcy na dokonywanie w tym zakresie modyfikacji, pod warunkiem, że proces odwoławczy nie będzie miał charakteru wyłącznie formalnego. A tak w przypadku przedmiotowego postępowania z zakresu prawa celnego nie jest, gdyż oprócz postępowania administracyjnego funkcjonariusz dysponuje również prawem odwołania się do sądu. Tym samym odstępstwo od zasady dwuinstancyjności w niektórych przypadkach postępowania administracyjnego jest realnie możliwe.
