Trzecia osoba w państwie?
Wbrew pozorom Prezes Rady Ministrów nie jest drugą najważniejszą osobą w państwie. Pierwszą jest oczywiście prezydent RP, a tuż za nim pojawia się marszałek Sejmu. Premier odgrywa jednak niebagatelną rolę, ponieważ kształtuje całą politykę zewnętrzną i wewnętrzną w kraju.
Podstawowe przepisy
Zgodnie z treścią art. 154 Konstytucji, Prezydent Rzeczypospolitej desygnuje Prezesa Rady Ministrów, który proponuje skład Rady Ministrów. Prezydent Rzeczypospolitej powołuje Prezesa Rady Ministrów wraz z pozostałymi członkami Rady Ministrów w ciągu 14 dni od dnia pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji poprzedniej Rady Ministrów i odbiera przysięgę od członków nowo powołanej Rady Ministrów. Prezes Rady Ministrów, w ciągu 14 dni od dnia powołania przez Prezydenta Rzeczypospolitej, przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Wotum zaufania Sejm uchwala bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
W razie niepowołania Rady Ministrów w podstawowym trybie lub nieudzielenia jej wotum zaufania, Sejm w ciągu 14 dni od upływu terminów określonych powyżej wybiera Prezesa Rady Ministrów oraz proponowanych przez niego członków Rady Ministrów bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Prezydent Rzeczypospolitej powołuje tak wybraną Radę Ministrów i odbiera przysięgę od jej członków.
Dymisje
Dymisja premiera wiąże się z koniecznością rozwiązania całego rządu – wszyscy ministrowie muszą także złożyć dymisję, dotyczy to także wojewodów i wicewojewodów. Na skutek ostatnich wydarzeń politycznych prawdopodobnym przyszłym premierem będzie Ewa Kopacz – oczywiście, jeśli otrzyma od Sejmu wotum zaufania, w przeciwnym razie misję tworzenia nowego rządu w Polsce trzeba będzie rozpocząć od nowa, a w skrajnym przypadku potrzebne będą wcześniejsze wybory. Data przedstawienia nowego składu rządu wyznaczona została na 22 września 2014 r.
Głosowanie nad wotum zaufania
Głosowanie nad wnioskiem o wotum zaufania jest poprzedzone dyskusją parlamentarną w Sejmie. Marszałek Sejmu zarządza przeprowadzenie głosowania nad wotum zaufania, które Sejm udziela bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Jeśli Sejm udzielił wotum zaufania, proces formowania Rady Ministrów został zakończony. Teoretycznie wniosek o wotum zaufania może nie zostać uchwalony, choć biorąc pod uwagę większość parlamentarną taka sytuacja jest mało prawdopodobna. Jeśli jednak wotum zaufania nie zostanie udzielone, należy zastosować nową procedurę określoną w art. 154 ust. 2 Konstytucji. Różni się ona od procedury przewidzianej w ust. 1 tym, że inicjatywa należy już nie do Prezydenta, lecz do Sejmu.
Sejm w ciągu 14 dni ma prawo wybrać Prezesa Rady Ministrów i zaproponowanych przez niego członków rządu. Kandydata na stanowisko Prezesa Rady Ministrów może zgłosić co najmniej 46 posłów, a do wyboru wymagana jest bezwzględna większość głosów. Tak wybrany premier przedstawia Sejmowi na posiedzeniu program działania i proponowany skład Rady Ministrów. Wybór Rady Ministrów odbywa się także bezwzględną większością głosów. Tak wybraną Radę Ministrów powołuje Prezydent, wręczając premierowi i członkom rządu nominacje, i odbiera od nich przysięgę.
Podstawa prawna:
[art. 154 Konstytucji RP (Dz.U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483)]
