Alkoholizm
W literaturze alkoholizm jest określany jako jedna z plag społecznych. Jego skutki w wymiarze jednostkowym odnoszą się do zdrowia fizycznego oraz psychicznego, a także stosunków rodzinnych, sytuacji zawodowej i społecznej człowieka. Alkoholizm jest ponadto jednym z głównych czynników przyczynowych takich zachowań patologicznych jak znęcanie się (por. A. Marek, Prawo karne, C. H. BECK, wyd. 8, Warszawa 2007, s. 516).
Wobec tak szerokiego spektrum skutków choroby alkoholowej należy z całą stanowczością uznać, że rozpijanie małoletnich stanowi wyjątkowo groźne zjawisko. Niebezpieczeństwo dotyka nie tylko osoby młodego człowieka, czyli jego zdrowia i przyszłości zawodowej. Chodzi także o przyszłość całego społeczeństwa, gdyż osoby, które dziś są dziećmi, relatywnie szybko osiągną wiek, w którym będzie można mówić o ich zdolności do udziału w szeroko pojętym życiu społecznym.
Rozpijanie małoletniego jako przestępstwo
Zgodnie z przepisem art. 208 k.k. ten, kto rozpija małoletniego, dostarczając mu napoju alkoholowego, ułatwiając jego spożycie lub nakłaniając go do spożycia takiego napoju, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Brzmienie powyższego przepisu uzasadnia trafność stwierdzenia, że przestępstwo rozpijania małoletniego sprawca może popełnić w trzech odmianach. Ustawodawca wskazał oddzielnie wariant dostarczenia małoletniemu napoju alkoholowego, ułatwienia małoletniemu spożycia napoju alkoholowego oraz wariant nakłaniania małoletniego do spożycia takiego napoju.
W przypadku dostarczania i ułatwiania można mówić tak o zamiarze bezpośrednim, jak również ewentualnym. Jeżeli chodzi o nakłanianie, może być ono popełnione tylko w zamiarze bezpośrednim (por. A. Marek, Prawo karne, C. H. BECK, wyd. 8, Warszawa 2007, s. 516). Kwestię zamiaru sprawcy przedstawia przepis art. 9 § 1 k.k. W myśl tego uregulowania czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić (zamiar bezpośredni), albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi (zamiar ewentualny).
Przez rozpijanie należy rozumieć działanie stwarzające niebezpieczeństwo przyzwyczajenia małoletniego do picia napojów alkoholowych lub umocnienia w małoletnim takiej skłonności. Wskazuje się, że rozpijanie należy uznać za działanie wielokrotne, powtarzające się z określoną częstotliwością (por. A. Marek, Prawo karne, C. H. BECK, wyd. 8, Warszawa 2007, s. 516).
Szczególne przypadki zastosowania przepisu art. 208 k.k. pokazują, iż nie zawsze jest tak, że rozpijanie jako występek polega na wielokrotnym działaniu. W ocenie Sądu Najwyższego również jednorazowe działanie sprawcy może doprowadzić do skutku w postaci rozpijania małoletniego, rozumianego jako niebezpieczeństwo przyzwyczajenia się do alkoholu lub umocnienia się w tego rodzaju skłonności (zob. uzasadnienie postanowienia SN z 17 kwietnia 2014 r., sygn. akt: II KK 77/14).
Podstawa prawna
Art. 9 § 1, art. 208 Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r., nr 88, poz. 553 ze zm.).
Literatura
A. Marek, Prawo karne, C. H. BECK, wyd. 8, Warszawa 2007.
Orzecznictwo
Postanowienie Sądu Najwyższego z 17 kwietnia 2014 r., sygn. akt: II KK 77/14.
