Zgodnie z treścią art. 189a KK, kto dopuszcza się handlu ludźmi, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. Kto czyni przygotowania do popełnienia powyższego przestępstwa, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Jak widać ustawodawca nie definiuje pojęcia handlu ludźmi. Pomimo oczywistości takiego zachowania warto jednak wiedzieć, jakimi znamionami musi ono się charakteryzować, aby można było mówić o popełnieniu przestępstwa.
Jak podkreślił sąd apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 3 września 2012 r. (sygn. akt II AKa 43/12), po rozmaitych zmianach, w tym ustaleniach gremiów międzynarodowych, w obecnym stanie prawnym za "handel ludźmi" uznaje się werbowanie, transport, dostarczanie, przekazywanie, przechowywanie lub przyjmowanie osoby z zastosowaniem:
- przemocy lub groźby bezprawnej,
- uprowadzenia,
- podstępu,
- wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,
- nadużycia stosunku zależności, wykorzystania krytycznego położenia lub stanu bezradności,
- udzielenia albo przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy osobie sprawującej opiekę lub nadzór nad inną osobą – w celu jej wykorzystania, nawet za jej zgodą, w szczególności w prostytucji, pornografii lub innych formach seksualnego wykorzystania, w pracy lub usługach o charakterze przymusowym, w żebractwie, w niewolnictwie lub innych formach wykorzystania poniżających godność człowieka albo w celu pozyskania komórek, tkanek lub narządów wbrew przepisom ustawy.
Jeżeli zachowanie sprawcy dotyczy małoletniego, stanowi ono handel ludźmi, nawet gdy nie zostały użyte metody lub środki wyżej wymienione. Za przestępstwo handlu ludźmi z art. 189a § 1 w zw. z art. 115 § 22 KK należy uznać nie tylko transakcje skutkujące przeniesienie posiadania osoby pokrzywdzonej, ale także czynności poprzedzające te transakcje, zmierzające do uzyskania faktycznego władztwa nad człowiekiem, a to werbunek oraz czynności zakładające utrzymywanie tego władztwa w pewnym okresie czasu (przechowywanie, transport, dostarczanie do miejsca przeznaczenia). Tak rozumiane pojęcie "handlu" w dużym stopniu odpowiada potocznemu rozumieniu działalności handlowej, która polega na nabywaniu towarów w celu dalszej odsprzedaży, ale w jej ramach mieszczą się również czynności polegające na przechowywaniu nabytych towarów oraz ich dostarczaniu do miejsca wskazanego przez nabywcę. W odróżnieniu od potocznego rozumienia "handel", który jest działalnością ukierunkowaną na osiąganie zysków, cyt. przepis nie wymaga, aby sprawca wykonujący czynności z zakresu "handlu" działał w celu uzyskania korzyści majątkowej. Handlem na gruncie art. 189a KK jest również nieodpłatne przeniesienie posiadania człowieka, czy też uzyskanie i utrzymywanie jego posiadania w celu nieodpłatnego przeniesienia tegoż posiadania na rzecz innej osoby.
Handel ludźmi należy do kategorii przestępstw powszechnych i umyślnych, popełnionych jedynie w zamiarze bezpośrednim (tzn. sprawca jest świadomy znaczenia przedsiębranych przez siebie czynności i chce popełnić przestępstwo). Zdaniem wielu komentatorów osoba, która godzi się na popełnienie tego typu czynu zabronionego (zamiar ewentualny) również odpowiada na podstawie omawianego przepisu Kodeksu karnego.
