Istota intercyzy
Przy wspólności majątkowej występuje majątek osobisty żony, majątek osobisty męża oraz majątek wspólny. W systemie rozdzielności majątkowej nie istnieje majątek wspólny. Intercyzę można zawrzeć przed i w czasie trwania małżeństwa. Jeżeli rozdzielność ustanowiono przed zawarciem związku, wówczas każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed ślubem, jak też nabyty później. W przypadku zawarcia umowy o rozdzielności majątkowej, już w trakcie trwania małżeństwa, rozdzielność zajmuje miejsce ustawowej wspólności majątkowej. W takiej sytuacji małżonek zachowuje te składniki majątku, które przypadły mu w drodze podziału majątku wspólnego oraz przedmioty nabyte już po wprowadzeniu rozdzielności. Intercyza nie jest dokumentem wiążącym małżonków na całe życie. Mogą oni zmienić treść umowy bądź w dowolnym czasie ją rozwiązać. Z chwilą rozwiązania intercyzy między małżonkami powstaje system wspólności ustawowej. Jeżeli przyszli małżonkowie postanawiają, że chcą mieć rozdzielność majątkową, wówczas trzeba sporządzić odpowiedni akt notarialny, który nabierze mocy prawnej w dniu ślubu. W sytuacji gdy z jakichś powodów do ślubu nie dojdzie wówczas dokument jest nieważny. Zarówno zmiana majątkowej umowy małżeńskiej, jak i jej rozwiązanie wymaga dla swojej ważności formy aktu notarialnego. Zawierając intercyzę, małżonkowie mogą zdecydować się na ograniczoną wspólność majątkową, rozszerzoną wspólność majątkową, rozdzielność majątkową czy też rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.Intercyza a odpowiedzialność za długi małżonków
Intercyza sporządzona w odpowiednim czasie chroni każdego z małżonków przed odpowiedzialnością za długi zaciągnięte przez jednego z nich. Majątkowa umowa małżeńska wywołuje skutki prawne dopiero od dnia jej zawarcia i nie działa wstecz. Za długi powstałe wcześniej małżonkowie odpowiadają więc tak, jakby między nimi nie było rozdzielności majątkowej. Problem ten nie powstanie w sytuacji, gdy intercyza została sporządzona przed zawarciem małżeństwa. W tej sytuacji bowiem małżonkowie w ogóle nie posiadają wspólnego majątku, ani w czasie małżeństwa, ani po jego ustaniu. Należy jednak pamiętać, że małżonek może powołać się względem innych osób na intercyzę jedynie w przypadku, gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom wiadome. Ma to na celu ochronę wierzycieli, którym przysługuje prawo zaspokojenia ich wierzytelności z majątku wspólnego małżonków. Skuteczność umowy majątkowej względem innej osoby uzależniona jest więc od jej wiedzy o fakcie zawarcia umowy majątkowej oraz jej rodzaju. Nie jest jednak konieczne, aby wierzyciel znał treść takiej umowy. Małżonek musi jedynie poinformować wierzyciela o istnieniu intercyzy i jej rodzaju przed zaciągnięciem zobowiązania. Przy tym umowa małżeńska zawarta później lub zmiana tej umowy nie ma skutku względem wierzyciela i to małżonkowie lub małżonek musi udowodnić, że wierzyciel przy zaciąganiu zobowiązania o umowie wiedział. Jeżeli intercyza jest bezskuteczna względem wierzyciela, stosunki majątkowe małżonków ocenia się tak, jakby jej w ogóle nie zawarto. W takiej sytuacji małżonkowie odpowiadają za zobowiązania jednego z nich tak, jakby pozostawali w ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej. Jeżeli jednak małżeńska wspólność majątkowa została zniesiona wyrokiem sądu, wówczas skutki takiego zniesienia dotykają wierzycieli małżonków bez potrzeby oddzielnego informowania ich o takim wyroku. W pewnych ściśle określonych przypadkach nie można powoływać się na brak wiedzy o istnieniu rozdzielności majątkowej między małżonkami. Tak będzie w sytuacji, gdy istnienie intercyzy wynika z ksiąg wieczystych albo informacja o niej została wpisana do rejestru prowadzonego dla spółki w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym lub też widnieje w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Intercyza a urząd skarbowy
Intercyza może jednak nie chronić przed zobowiązaniami podatkowymi małżonka prowadzącego działalność gospodarczą. Zgodnie bowiem z Ordynacją podatkową małżonkowie, w tym także ci, którzy zawarli umowę o ograniczeniu lub wyłączeniu wspólności majątkowej, bądź których ustawowa wspólność majątkowa została zniesiona przez sąd, odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą za zaległości podatkowe wynikające z działalności podatnika i powstałe w okresie, w którym stale współdziałał z nim przy jej wykonywaniu i osiągał z tej działalności korzyść. Małżonek odpowie więc za długi przedsiębiorcy w przypadku, gdy w tym czasie współprowadził firmę, czy wykonywał czynności zlecone i ponadto czerpał z tego korzyści materialne. Należy pamiętać, że odpowiedzialność ta ograniczona jest jedynie do wysokości uzyskanych korzyści.
