Przed złożeniem wniosku o depozyt sądowy powinniśmy ustalić czy mamy do tego w ogóle prawo. Przedmiot świadczenia może być złożony tylko, gdy spełniona zostanie choćby jedna z poniższych przesłanek:
- Wierzyciel odmawia wystawienia pokwitowania zapłaty przez dłużnika;
- Dłużnik nie wie, kto jest wierzycielem, albo nie zna miejsca jego zamieszkania lub siedziby – przy czym nie odpowiada za brak takich informacji;
- Wierzyciel nie może odebrać świadczenia z rąk dłużnika, ponieważ nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych, nie ma też przedstawiciela ustawowego, który przyjąłby za niego świadczenie;
- Nie wiadomo, kto jest wierzycielem ze względu na spór w tej kwestii;
- Świadczenie nie może zostać spełnione z innych przyczyn dotyczących wierzyciela.
Jeżeli zatem zajdzie choćby jedna z powyższych okoliczności, dłużnik ma prawo do złożenia omawianego wniosku, który powinien w swej treści zawierać:
- Określenie zobowiązania, przy wykonaniu którego składa się przedmiot;
- Przytoczenie okoliczności uzasadniających złożenie do depozytu;
- Dokładne określenie przedmiotu, który ma zostać złożony do depozytu;
- Wskazanie osoby, której przedmiot ma zostać wydany, a także warunki jego wydania.
Pamiętajmy, że złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego może być dokonane jedynie w przypadku uprzedniego uzyskania zezwolenia właściwego sądu. Wyjątkiem jest jednak składanie pieniędzy w polskiej walucie – można tego dokonać jeszcze przed uzyskaniem stosownego zezwolenia. W takim wypadku dłużnik powinien równocześnie ze złożeniem pieniędzy zgłosić wniosek o zezwolenie na złożenie do depozytu. W razie uwzględnienia tego wniosku złożenie do depozytu uważa się za dokonane w chwili, w której rzeczywiście nastąpiło. Opłata od wniosku jest stała i wynosi 100 zł.
Nie zapominajmy, iż sąd może zażądać złożenia przedmiotu świadczenia we właściwym opakowaniu. Natomiast przed przyjęciem kosztowności do depozytu poddawane są szczegółowemu opisowi i oszacowaniu przez biegłego w obecności dłużnika bądź wyznaczonej przez niego osoby. Po przyjęciu przedmiotu świadczenia sąd wydaje dłużnikowi pokwitowanie. Jak stwierdza T. Demendecki „Na treść pokwitowania powinno składać się określenie przedmiotu świadczenia składanego do depozytu, daty złożenia oraz podstawy przyjęcia depozytu (poprzez odwołanie się do orzeczenia zezwalającego na złożenie przedmiotu do depozytu sądowego). Wydanie pokwitowania przez sąd czyni w zasadzie bezprzedmiotowym domaganie się pokwitowania od wierzyciela (art. 462 KC), dłużnik bowiem otrzymuje dokument potwierdzający spełnienie świadczenia.”
