Zasadniczo zgodnie z treścią art. 619 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, matką dziecka jest kobieta, która je urodziła. Czasami jednak zdarzają się sytuacje, w których macierzyństwo danej kobiety może zostać zaprzeczone. Jeżeli w akcie urodzenia jest wpisana jako matka kobieta, która dziecka nie urodziła, można żądać zaprzeczenia macierzyństwa. Powództwo o zaprzeczenie macierzyństwa dziecko wytacza przeciwko kobiecie wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, a jeżeli kobieta ta nie żyje – przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy. Matka wytacza powództwo przeciwko kobiecie wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka i przeciwko dziecku, a jeżeli kobieta ta nie żyje – przeciwko dziecku. Kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka jako jego matka wytacza powództwo przeciwko dziecku. Mężczyzna, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzględnieniem macierzyństwa kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, wytacza powództwo przeciwko dziecku i tej kobiecie, a jeżeli ona nie żyje – przeciwko dziecku.
Matka albo kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka jako jego matka może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie macierzyństwa w ciągu sześciu miesięcy od dnia sporządzenia aktu urodzenia dziecka. Mężczyzna, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzględnieniem macierzyństwa kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie macierzyństwa w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka nie jest matką dziecka, nie później jednak niż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Dziecko może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie macierzyństwa w ciągu trzech lat od osiągnięcia pełnoletności.
Jeżeli dojdzie do zaprzeczenia macierzyństwa – w opisany powyżej sposób, następną kwestią niezbędną do uregulowania staje się ustalenie macierzyństwa innej kobiety. Dziecko musi mieć bowiem, tak jak każdy człowiek, w pełni uregulowany status cywilny.
Ustalenia macierzyństwa można żądać, gdy macierzyństwo kobiety wpisanej w akt urodzenia dziecka zostało zaprzeczone lub gdy sporządzono taki akt dla dziecka nieznanych rodziców. Powództwo o ustalenie macierzyństwa wytacza dziecko przeciwko matce, a jeżeli matka nie żyje – przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy. Matka wytacza powództwo o ustalenie macierzyństwa przeciwko dziecku. Powództwo wzajemne o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa nie jest dopuszczalne. W czasie trwania procesu o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa nie może być wszczęta odrębna sprawa o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa.
Strona pozwana może jednak również żądać ustalenia lub zaprzeczenia macierzyństwa. Matka nie może wytoczyć powództwa o ustalenie macierzyństwa, gdy dziecko osiągnie pełnoletniość. Pozew w przedmiotowej sprawie składa się w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego, jeżeli jednak nie ma on miejsca zamieszkania w Polsce, to pozew należy złożyć do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania powoda. Do pozwu zawsze dołączamy odpis zupełny aktu urodzenia dziecka – możemy uzyskać go w Urzędzie Stanu Cywilnego, który był właściwy do jego wydania przy narodzinach dziecka. Wniesienie pozwu to koszt 200 zł.
