Jak zostało wskazane powyżej, spadkobierca, który został powołany do spadku na podstawie ustawy lub testamentu, może spadek przyjąć lub odrzucić. Jeśli chodzi o przyjęcie spadku, to spadkobierca może go przyjąć bez ograniczenia odpowiedzialności za długi – chodzi o tzw. przyjęcie proste albo z ograniczeniem tej odpowiedzialności, czyli tzw. przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza. Należy o tym pamiętać, ponieważ niedopełnienie formalności może skutkować nawet odziedziczeniem długów po spadkodawcy.
Gdzie można złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku?
Spadkobierca może złożyć oświadczenie o prostym przyjęciu spadku lub z dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu spadku – przed notariuszem lub w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie. Następie notariusz lub sąd prześle niezwłocznie oświadczenie – wraz z załącznikami do sądu spadku.
W jakim terminie należy złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku?
Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku można złożyć dopiero z chwilą otwarcia spadku, czyli po śmierci spadkodawcy. Złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku jeszcze za życia spadkodawcy będzie pozbawione skutków prawnych. W myśl art. 1015 kodeksu cywilnego, oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.
Zasadniczo, brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku, co może wiązać się z odziedziczeniem długów spadkowych, które przewyższają wartość samego spadku. Warto pamiętać jednak o tym, że ta zasada nie ma zastosowania w przypadku, gdy:
- spadkobiercą jest osoba nieposiadająca pełnej zdolności do czynności prawnych;
- spadkobiercą jest osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia;
- spadek dziedziczy osoba prawna;
- inny ze spadkobierców przyjął wcześniej spadek z dobrodziejstwem inwentarza.
Co powinno zawierać oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku?
Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku powinno zawierać:
- imię i nazwisko spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci oraz miejsce jego ostatniego zamieszkania;
- tytuł powołania do spadku;
- treść złożonego oświadczenia.
PRZYKŁAD:
Działając w imieniu własnym, niniejszym oświadczam, że spadek po Janie Kowalskim zmarłym w dniu 15 lipca 2014 r. we Wrocławiu, ostatnio stale zamieszkałym w Krakowie, na podstawie ustawy odrzucam, oświadczając jednocześnie, iż nie mam zstępnych.
Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku powinno również zawierać wymienienie wszelkich wiadomych składającemu oświadczenie osób należących do kręgu spadkobierców ustawowych, jak również wszelkich testamentów, chociażby składający oświadczenie uważał je za nieważne, oraz danych dotyczących treści i miejsca przechowania testamentów. Do oświadczenia trzeba dołączyć wypis aktu zgonu spadkodawcy albo prawomocne orzeczenie sądowe o uznaniu za zmarłego lub o stwierdzeniu zgonu, jeśli dowody te nie zostały już poprzednio złożone. W przypadku, gdy oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku złożono ustnie, z oświadczenia sporządza się protokół.
W sytuacji, gdy pisemne oświadczenie spadkobiercy nie zawiera wszystkich powyżej wymienionych elementów, to sąd lub notariusz, przed którym to oświadczenie zostało złożone, powinien wezwać spadkobiercę do jego uzupełnienia wraz z pouczeniem o skutkach prawnych zaniechania tej czynności.
Podstawa prawna:
art. 1012 – 1024 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93)
