Co może notariusz?
Notariusz jest powołany do dokonywania czynności, którym strony są zobowiązane lub chcą nadać formę notarialną. Wykonując swój zawód działa on jako osoba zaufania publicznego. W praktyce oznacza to, że dokonując swoich czynności musi działać bezstronnie i zgodnie z obowiązującym prawem. Jest zobowiązany również do dochowania tajemnicy zawodowej. Należy pamiętać, że czynności notarialne, przeprowadzone przez notariusza zgodnie z prawem, mają charakter dokumentu urzędowego. Dokonuje się ich w języku polskim. Na żądanie strony notariusz może dokonać dodatkowo tej czynności w języku obcym, wykorzystując własną znajomość języka obcego wykazaną w sposób określony dla tłumaczy przysięgłych lub korzystając z pomocy tłumacza przysięgłego. Notariusz przeprowadza czynności notarialne w swojej kancelarii. Mogą być one dokonane także w innym miejscu, jeżeli przemawia za tym charakter czynności lub szczególne okoliczności, np. zły stan zdrowia klienta, walne zgromadzenie spółki czy zebranie wspólnoty mieszkaniowej. Kompetencje notariusza obejmują następujące czynności:
– sporządzanie aktów notarialnych,
– sporządzanie aktów poświadczenia dziedziczenia,
– sporządzanie poświadczeń,
– doręczanie oświadczeń,
– spisywanie protokołów,
– sporządzanie protestów weksli i czeków,
– przyjmowanie na przechowanie pieniędzy, papierów wartościowych, dokumentów, danych na informatycznym nośniku danych, o którym mowa w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne,
– sporządzanie wypisów, odpisów i wyciągów dokumentów,
– sporządzanie, na żądanie stron, projektów aktów, oświadczeń i innych dokumentów,
– sporządzanie innych czynności wynikających z odrębnych przepisów.
Warto wiedzieć, że notariusz ma prawo odmówić przeprowadzenia czynności w przypadku, gdy czynność prawna jest sprzeczna z prawem lub też, gdy poweźmie on wątpliwość co do zdolności do czynności prawnych strony.
Akty notarialne
Akt notarialny ma charakter dokumentu urzędowego. Jest to poświadczenie złożenia oświadczenia woli. Notariusz sporządza taki akt, jeśli wymaga tego przepis prawa lub taka jest wola stron. Pewne dokumenty dla swojej ważności muszą być sporządzone przez notariusza. Forma aktu notarialnego jest przewidziana między innymi dla: pełnomocnictwa do dokonania czynności prawnej, dla której wymagana jest forma aktu notarialnego, umowy zobowiązującej do przeniesienia własności nieruchomości i umowy przenoszącej własność w wykonaniu istniejącego zobowiązania, umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste, o przedłużenie użytkowania wieczystego i umowy przenoszącej użytkowanie wieczyste, oświadczenia właściciela nieruchomości o ustanowieniu na niej ograniczonego prawa rzeczowego, oświadczenia o wykonaniu prawa odkupu lub prawa pierwokupu w stosunku do nieruchomości, umowy spółki komandytowej, statutu spółki komandytowo akcyjnej, umowy lub aktu założycielskiego spółki z ograniczona odpowiedzialnością, czy też intercyzy.
Sporządzenie testamentu
Czynnością, którą warto dokonać u notariusza jest na pewno sporządzenie testamentu. Spisanie ostatniej woli w takie formie gwarantuje, że zostanie ona w całości wykonana, i że rozporządzenia testamentowe zostaną sformułowane w odpowiedni, nie budzący wątpliwości sposób. Jest to również sposób na to, aby testament nie zaginął, czy też został zniszczony. Oryginał testamentu jest bowiem przechowywany u notariusza razem z innymi aktami prawnymi.
Poświadczenie dziedziczenia
Jest to nowe uprawnienie notariusza. Notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, z wyłączeniem dziedziczenia na podstawie testamentów szczególnych. Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.
Poświadczenia
Notariusz sporządza również poświadczenia. Do najpopularniejszych poświadczeń można zaliczyć poświadczenie własnoręczności podpisu. Innym przykładem poświadczenia jest poświadczenie zgodności odpisu, wyciągu lub kopii z oryginałem dokumentu. Notariusz może również poświadczyć datę okazania dokumentu lub też pozostawanie osoby przy życiu lub w określonym miejscu.
Doręczanie oświadczeń
Na żądanie strony notariusz doręcza na piśmie jej oświadczenie, mogące mieć skutki prawne, wskazanej przez nią stronie przeciwnej. Żądający doręczenia wnosi ustnie do protokołu, wręcza lub przesyła notariuszowi podpisaną przez siebie treść oświadczenia. Doręczenie oświadczenia następuje w miejscu wskazanym, przy odpowiednim zastosowaniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących doręczania pism procesowych. Z dokonanej czynności notariusz spisuje protokół. Jeżeli strona przeciwna poda ustnie do protokołu odpowiedź lub wręczy pisemną odpowiedź i oświadczy, że protokół podpisze, notariusz zamieszcza odpowiedź w protokole.
Protokoły
Notariusz spisuje, w formie aktu notarialnego, protokoły walnych zgromadzeń organizacji społecznych, stowarzyszeń, spółdzielni, spółek i innych osób prawnych w przypadkach prawem przewidzianych.
