Wniosek Rzecznika Ubezpieczonych
W dniu 8 listopada 2011r. Rzecznik Ubezpieczonych zwrócił się do Sądu Najwyższego z wnioskiem o podjęcie uchwały i udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy w świetle art. 363§1 w zw. z art. 361§2 Kodeksu cywilnego poszkodowany w wypadku komunikacyjnym może żądać od ubezpieczyciela w ramach jego odpowiedzialności gwarancyjnej z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy mechanicznych ustalenia wysokości odszkodowania za szkodę w pojeździe według cen części oryginalnych pochodzących bezpośrednio od producenta pojazdu w sytuacji, gdy uszkodzeniu uległy tego rodzaju części i zachodzi konieczność ich wymiany na nowe. Po rozpoznaniu przedmiotowego wniosku SN odmówił podjęcia uchwały, w związku tym, że zagadnienie prawne przedstawione przez Rzecznika Ubezpieczonych zostało już rozstrzygnięte przez skład powiększony Sądu Najwyższego uchwałą z dnia 12 kwietnia 2012 r. (sygn. akt III CZP 80/11).Wytyczne SN
Pomimo odmowy wydania uchwały, Sąd Najwyższy bardzo obszernie wypowiedział się co do zakresu obowiązku naprawienia szkody w sytuacji, gdy w pojeździe uszkodzeniu uległy części oryginalne bezpośrednio pochodzące od producenta samochodu i zachodzi konieczność ich wymiany na nowe. Przytaczając uchwałę z 12 kwietnia 2012r. SN podkreślił, że zakład ubezpieczeń społecznych jest zobowiązany na żądanie poszkodowanego do wypłaty, w ramach odpowiedzialności z tytułu OC, odszkodowania obejmującego celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty nowych części i materiałów służących do naprawy uszkodzonego auta. Jeżeli ubezpieczyciel wykaże, że prowadzi to do wzrostu wartości pojazdu, odszkodowanie to może być obniżone o kwotę odpowiadającą temu wzrostowi. W ocenie sądu ubezpieczyciel powinien ustalić odszkodowanie w kwocie, która zapewni przywrócenie samochodu do stanu sprzed szkody Przywrócenie do takiego stanu oznacza, że pojazd po naprawie pod każdym istotnym względem (stanu technicznego, zdolności użytkowania, części składowych, trwałości, wyglądu estetycznego, itd.) odpowiada stanowi pojazdu przed uszkodzeniem.
Oryginalne części zamienne
Jednocześnie SN podkreślił, że jeżeli uszkodzonej części nie da się naprawić, część ta musi zostać zastąpiona inną, nową częścią. Dobór części zamiennych potrzebnych do naprawy uszkodzonego auta nie może jednak w żaden sposób prowadzić do pogorszenia położenia poszkodowanego. Oryginalność części zamiennych jest zasadniczym kryterium decydującym o rodzaju, jakości i źródle pochodzenia części zamiennych, które należy zastosować do naprawy lub do obliczenia wysokości odszkodowania. Jeżeli uszkodzeniu uległy części pochodzące bezpośrednio od producenta pojazdu mechanicznego i zachodzi konieczność ich wymiany na nowe, regułą powinno być stosowanie części oryginalnych pochodzących od producenta tego pojazdu lub równoważnych oryginalnym, czyli najczęściej takich, które pochodzą od tego samego producenta ale przez to, że pozbawionych jego logo, znacznie tańszych od części oryginalnych. Jak wynika z przedmiotowego uzasadnienia, części oryginalne powinny być bezwzględnie stosowane, w przypadku, gdy samochód jest jeszcze objęty gwarancją producenta i w okresie gwarancji był serwisowany w oparciu o części oryginalne bezpośrednio pochodzące od producenta albo też przemawia za tym szczególny interes poszkodowanego. Będzie to miało miejsce np. w sytuacji, gdy auto co prawda nie znajduje się już na gwarancji producenta, ale poszkodowany serwisował pojazd w oparciu o części oryginalne, a kontynuacja takiej „historii" może wpłynąć na wartość handlową samochodu. Poszkodowany może także dokonać naprawy pojazdu z wykorzystaniem części oryginalnych i przedstawić fakturę lub rachunek za naprawę. W ocenie SN powyższe warunki stosowania części oryginalnych wyłączają możliwość jednostronnego ustalenia przez ubezpieczyciela odszkodowania w oparciu o ceny części równoważnych częściom oryginalnym lub o ceny części nieoryginalnych.
Stosowanie części nieoryginalnych
SN nie wykluczył możliwości stosowania części nieoryginalnych, ale tylko części nieoryginalnych o porównywalnej jakości, tj. części zamiennych, których producent tych części zaświadczy, że są one tej samej jakości co części, które są lub były stosowane do montażu danych pojazdów samochodowych. Tego rodzaju części muszą być objęte gwarancją producenta tych części. Jest to dopuszczalne w przypadku aut przestarzałych, gdzie dana część przed uszkodzeniem była wyeksploatowana. Podobna będzie w przypadku części o prostej konstrukcji (np. klosza migacza, czy chlapaczy), które nie mają wpływu na bezpieczeństwo i komfort jazdy. Warunkiem zastosowania części nieoryginalnych o porównywalnej jakości w tej sytuacji jest pełna gwarancja przywrócenia do stanu poprzedniego pod każdym istotnym względem, bez konieczności prowadzenia skomplikowanych badań. Jednakże nawet w tych przypadkach trzeba będzie oceniać, czy poszkodowany nie ma szczególnego interesu w naprawie samochodu z wykorzystaniem części oryginalnych.
