Spis treści
Przedawnienie roszczeń
Istotą przedawnienia jest to, że po upływie wskazanego w ustawie terminu ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.
Roszczenie majątkowe i roszczenie niemajątkowe
Jak wyżej wskazano, przedawnieniu ulegają roszczenia. Czym zatem jest roszczenie? Roszczenie to nic innego jak uprawnienie osoby X do domagania się określonego zachowania od osoby Y. Roszczenia możemy podzielić na dwie główne kategorie ze względu na przedmiot świadczenia. Wyróżniamy roszczenia majątkowe i roszczenia niemajątkowe.
Roszczeniem o charakterze majątkowym jest na przykład żądanie zapłaty określonej sumy pieniędzy. Natomiast roszczeniem niemajątkowym będzie na przykład żądanie złożenia oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie przez osobę, która dopuściła się naruszenia czyichś dóbr osobistych czy żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej. Jak wynika z powyższego roszczenia majątkowe i niemajątkowe rozróżnia to, że roszczenie majątkowe ma określoną wartość, którą można wyrazić w pieniądzu.
Zasadą jest, że przedawnieniu ulegają tylko roszczenia o charakterze majątkowym.
Zasadą ustanowioną przez przepisy kodeksu cywilnego jest to, że przedawnieniu ulegają roszczenia majątkowe. Tym samym nie może podnieść zarzutu przedawnienia ten dłużnik, który zobligowany jest do spełnienia świadczenia o charakterze niemajątkowym, na przykład złożenia oświadczenia z przeprosinami za naruszenie dóbr osobistych na łamach gazety o zasięgu ogólnokrajowym. Wynika to z faktu, że roszczenia niemajątkowe chronią w szczególności dobra osobiste, w związku z tym trudno byłoby wskazać ratio legis unormowania, wprowadzającego ramy czasowe spełnienia takiego świadczenia.
Przykłady roszczeń majątkowych, które nie ulegają przedawnieniu
Jak wskazano wyżej, przedawnieniu nie podlegają roszczenia niemajątkowe. Jednak ustawa wyłącza spod biegu terminu przedawnienia również niektóre roszczenia o charakterze majątkowym. I tak na przykład nie przedawniają się roszczenia właścicieli rzeczy o zniesienie współwłasności rzeczy.
Przedawnieniu nie ulegają także roszczenia windykacyjne i negatoryjne właściciela nieruchomości. Roszczenie windykacyjne polega na tym, że właściciela nieruchomości żądać od osoby, która nią włada faktycznie, ażeby nieruchomość ta została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą ( na przykład z tytułu umowy najmu czy dzierżawy). Roszczenie negatoryjne polega natomiast na tym, że przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
Nie przedawniają się także roszczenia o naprawienie szkody jądrowej na osobie, co wynika z art. 105 ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe.
Podstawa prawna:
Art. 117, art. 220, art. 22, art. 223 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (Dz.U.2014.121).
105 ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 264 z późn. zm.).
