Jakie uprawnienia przysługują dawcy krwi i kiedy może on żądać ekwiwalentu pieniężnego

Kim jest dawca krwi, Honorowy dawca krwi oraz Zasłużony honorowy dawca krwi

Dawcą krwi jest osoba, która oddała krew co najmniej raz w okresie trzech lat poprzedzających zgłoszenie się do jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi z zamiarem oddania krwi. Osobie, która oddała bezpłatnie krew i została zarejestrowana w jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi, przysługuje tytuł "Honorowy Dawca Krwi".

Honorowemu dawcy krwi:

• kobiecie, która oddała co najmniej 5 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników,
• mężczyźnie, który oddał co najmniej 6 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników,
• przysługuje tytuł "Zasłużony Honorowy Dawca Krwi" i odznaka honorowa "Zasłużony Honorowy Dawca Krwi". Z kolei Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi, który oddał co najmniej 20 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników, mogą być nadawane ordery i odznaczenia oraz odznaka "Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu".

Co przysługuje Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i Honorowemu dawcy krwi

Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i Honorowemu dawcy krwi przysługuje:

1. zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddaje krew, i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach;
2. zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy;
3. zwrot kosztów przejazdu do jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi na zasadach określonych w przepisach w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju; koszt przejazdu ponosi jednostka organizacyjna publicznej służby krwi;
4. posiłek regeneracyjny.

Wartość kaloryczna posiłku regeneracyjnego przysługującego Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi lub Honorowemu dawcy krwi, oddającemu:

• 1 jednostkę krwi pełnej,
• 2 jednostki osocza metodą konwencjonalną,
• 3 jednostki osocza metodą automatyczną,
• 1 lub 2 jednostki koncentratu krwinek czerwonych,
• 1 jednostkę koncentratu krwinek płytkowych lub 1 jednostkę koncentratu granulocytarnego uzyskanych podczas zabiegu aferezy wynosi 4.500 kcal (18.840 kJ).

Co przysługuje dawcom krwi rzadkich grup i dawcom, którzy przed pobraniem krwi zostali poddani zabiegowi uodpornienia lub innym zabiegom w celu uzyskania osocza lub surowic diagnostycznych

Krwią rzadkiej grupy jest krew, na której składnikach nie występują antygeny stwierdzane u więcej niż 95 % populacji ludzkiej, z układów grupowych: ABO, Rh, Kell, Kidd, Duffy, MNS, LW, Gerbich, P, Lewis, Lutheran, I, Diego, Yt, Xg, Scianna, Dombrock, Colton, Chido/Rodgers, Cromer, Knops, Indian, HLA, HPA, NA, oraz brak jest antygenów Vel, Lan i Sda.

Dawcom krwi rzadkich grup i dawcom, którzy przed pobraniem krwi zostali poddani zabiegowi uodpornienia lub innym zabiegom w celu uzyskania osocza lub surowic diagnostycznych, przysługuje:

1. zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddają krew, i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach;
2. zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy;
3. zwrot kosztów przejazdu do jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi na zasadach określonych w przepisach w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju; koszt przejazdu ponosi jednostka organizacyjna publicznej służby krwi;
4. posiłek regeneracyjny.

Dawcom krwi rzadkich grup i dawcom, którzy przed pobraniem krwi zostali poddani zabiegowi uodpornienia lub innym zabiegom w celu uzyskania osocza lub surowic diagnostycznych, oprócz uprawnień określonych wyżej, przysługuje ekwiwalent pieniężny za pobraną krew i związane z tym zabiegi.

Ekwiwalent pieniężny

Dawcom krwi rzadkich grup, o których była mowa wyżej, przysługuje ekwiwalent pieniężny w następującej wysokości:

• za 1 litr pobranej krwi – 130 zł;
• za 1 litr pobranego osocza – 170 zł;
• za 1 mililitr krwi pobranej do celów diagnostycznych od dawców krwinek wzorcowych – 1 zł.

Dawcom, którzy zostali poddani zabiegowi uodpornienia lub innym zabiegom przed pobraniem krwi w celu uzyskania surowic diagnostycznych lub osocza przysługuje ekwiwalent pieniężny w następującej wysokości:

1. za 1 litr krwi z wytworzonymi przeciwciałami w wyniku zabiegu uodpornienia – 200 zł;
2. za 1 litr osocza pobranego od dawców poddanych zabiegowi uodpornienia lub innym zabiegom – 350 zł;
3. za zabieg uodpornienia dawców: pierwszy – 50 zł, każdy kolejny – 25 zł;
4. za 1 mililitr krwi pobranej do uodpornienia – 1 zł;
5. za składniki krwi pobierane metodą aferezy – 130 zł (za cały zabieg).

Należność z tytułu ekwiwalentu pieniężnego wypłaca dawcy krwi jednostka organizacyjna publicznej służby krwi, która dokonała pobrania krwi rzadkiej grupy albo wykonała zabieg uodpornienia lub inny zabieg poprzedzający pobranie krwi lub osocza.

Podstawa prawna:

Art. 5, art. 6, art. 7, art. ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi.
§1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 listopada 2004 roku w sprawie wartości kalorycznej posiłku regeneracyjnego przysługującego dawcy krwi.
§1, §3, §4, §5 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2004 roku w sprawie określenia rzadkich grup krwi, rodzajów osocza i surowic diagnostycznych wymagających przed pobraniem krwi zabiegu uodpornienia dawcy lub innych zabiegów oraz wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew i związane z tym zabiegi .