Bezwzględność
O bezwzględnym charakterze praw podmiotowych decyduje ustawodawca. Strony nie mogą mocą swych oświadczeń woli nadawać bezwzględnego charakteru wybranym, uruchamianym na podstawie nawiązywanego stosunku prawnego prawom podmiotowym, które zgodnie z ustawą mają jedynie względny charakter. O względnym charakterze praw podmiotowych mowa jest wówczas, gdy prawa te skuteczne są tylko wobec oznaczonej osoby (osób). W przypadku praw względnych ustawodawca, kształtując treść stosunku prawnego, wyposaża uprawnionego w roszczenie adresowane do oznaczonej osoby zobowiązanej (dłużnika). Tym samym jedynie określony dłużnik jest zobowiązany do spełnienia świadczenia (przeważnie czynnego, niekiedy biernego zachowania się). Wyłącznie ten dłużnik może też naruszyć prawo podmiotowe względne wierzyciela poprzez niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (por. E. Gniewek, Prawo rzeczowe, C. H. Beck, Warszawa 2008, wyd. 7, s. 12).
Podmiotowe prawa rzeczowe są, jak już była o tym mowa, skuteczne erga omnes, czego nie można powiedzieć o prawach podmiotowych względnych. Każdy podmiot prawa, któremu nie przysługuje indywidualnie oznaczone prawo rzeczowe, ma bezwzględny obowiązek biernego poszanowania prawa rzeczowego przysługującego uprawnionemu. Innymi słowy: każdy niewłaściciel ma obowiązek poszanowania cudzej własności, co ujawnia się między innymi w zakazie naruszania tejże własności. Tak więc każdy właściciel gruntu ma prawo żądać od każdego innego podmiotu prawa (osób fizycznych, osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych), aby ten nie wkraczał w sposób nieuprawniony na jego nieruchomość. Podobnie każdy właściciel rzeczy, takiej jak np. pojazd mechaniczny, ma prawo żądać od każdego podmiotu prawa, aby ten powstrzymał się od jakichkolwiek prób naruszania prawa własności między innymi poprzez nieuprawnione wejście w posiadanie lub niszczenie tej rzeczy (pojazdu). W tym właśnie wyraża się skuteczność prawa erga omnes. Jest to obowiązek adresowany do każdego i jednocześnie nakaz biernego poszanowania prawa podmiotowego bezwzględnego.
Jawność
W literaturze prawa rzeczowego wskazuje się, iż odmiennie kształtują się metody ujawniania praw rzeczowych na nieruchomościach i rzeczach ruchomych. Jeżeli chodzi o nieruchomości, najdoskonalszą formą ujawniania praw rzeczowych jest wpis do księgi wieczystej. W księdze wieczystej dokonuje się wpisu praw rzeczowych na nieruchomości, jak również niektórych „praw i roszczeń osobistych”. Ważne w tym przypadku jest to, że ujawnienie prawa jest osłonięte domniemaniem prawnym zgodności wpisu z rzeczywistym stanem prawnym. Domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej wpisane jest zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym (zob. art. 3 ust. 1 Ustawy o księgach wieczystych i hipotece), a prawo wykreślone nie istnieje (zob. art. 3 ust. 2 Ustawy o księgach wieczystych i hipotece). Księgi wieczyste są jawne, dlatego też nikt nie może zasłaniać się nieznajomością wpisów w księdze ani też wniosków, o których w księdze uczyniono wzmiankę (zob. art. 2 Ustawy o księgach wieczystych i hipotece). W praktyce funkcjonuje oprócz tego powszechny system ewidencji gruntów i budynków. Ewidencja obejmuje informacje, które dotyczą położenia, granic, powierzchni oraz rodzaju gruntu (zob. art. 20 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne). W ewidencji ujawnia się również właściciela (zob. art. 20 ust. 2 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne). Dane z ewidencji nie są, w przeciwieństwie do danych z ksiąg wieczystych, objęte domniemaniem zgodności wpisu z rzeczywistym stanem prawnym. W pozostałych przypadkach metodą ujawniania praw rzeczowych jest posiadanie rzeczy, zarówno ruchomych, jak i nieruchomości, dla których nie utworzono księgi wieczystej. W praktyce dla osób postronnych widoczne jest cudze posiadanie. Z posiadaniem zaś łączy się szereg domniemań prawnych (zob. art. 339 i art. 341 k.c.). Oprócz poczynionych powyżej rozważań należy wspomnieć tylko o metodzie ujawniania zastawu rejestrowego. Zastaw rejestrowy wymaga konstytutywnego wpisu do rejestru zastawów, o czym mowa w art. 2 ust. 1 w zw. z art. 36 ust. 2 Ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (por. E. Gniewek, Prawo rzeczowe, C. H. Beck, Warszawa 2008, wyd. 7, s. 22-23).
Podstawa prawna
Art. 339, art. 341 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jednolity: Dz.U. z 2014 r., poz. 121).
Art. 20 Ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jednolity: Dz.U. z 2010 r., nr 193, poz. 1287 ze zm.).
Art. 2, art. 3 Ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jednolity: Dz.U. z 2013 r., poz. 707 ze zm.).
Art. 2 ust. 1, art. 36 ust. 2 Ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (tekst jednolity: Dz.U. z 2009 r. nr 67, poz. 569 ze zm.).
Literatura
E. Gniewek, Prawo rzeczowe, C. H. Beck, Warszawa 2008, wyd. 7.
