Modyfikacje w zakresie udzielania zezwoleń na pobyt czasowy
Nowe regulacje wprowadzają osobny dział regulujący kwestię wydawania zezwoleń na pobyt czasowy i zmieniają tym samym nazwę zezwolenia pobytowego z zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony na zezwolenie na pobyt czasowy. Od tej pory cudzoziemiec jest zobowiązany złożyć wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy osobiście, co wiąże się z koniecznością pobrania odcisków linii papilarnych, które będą zamieszczane na karcie pobytu. W związku z powyższym zrezygnowano z możliwości składania wniosków za pośrednictwem konsula. Nowe przepisy modyfikują także przesłanki do odmowy udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy. Dotychczas organ administracji publicznej był obowiązany odmówić udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, jeżeli cudzoziemiec nie wywiązywał się z zobowiązań podatkowych wobec Skarbu Państwa. W chwili obecnej odmowa udzielania zezwolenia na pobyt czasowy nastąpi w sytuacji, gdy zalega on z uiszczeniem podatków lub opłat, z wyjątkiem przypadków gdy uzyskał on przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu. Dodatkowo cudzoziemiec, któremu udzielono zezwolenia na pobyt czasowy, musi zawiadomić, w terminie 15 dni roboczych, właściwego wojewodę o ustaniu przyczyny jego udzielenia.
Wydłużenie okresu, na który będą wydawane zezwolenia na pobyt czasowy dla cudzoziemców
Wprowadzone zmiany wydłużają także z 2 do 3 lat maksymalny okres, na który cudzoziemcom będzie wydawane zezwolenie na pobyt czasowy. Aby usprawnić i skrócić procedurę legalizacji pobytu cudzoziemców rozpoczynających w pracę w Polsce, osoba przebywająca w naszym kraju w celu wykonywania pracy może ubiegać się – w ramach jednej procedury – o zezwolenie uprawniające do pracy i pobytu na terenie RP. Cudzoziemcy studiujący na polskich uczelniach mogą otrzymać zezwolenie na pobyt czasowy na okres 15 miesięcy. Z kolei osobom kontynuującym studia takie zezwolenie może być przyznane na okres do 3 lat.
Uproszczenie procedur dla ofiar handlu ludźmi
Nowelizacja w znacznym stopniu upraszcza i usprawnia procedurę legalizacji pobytu cudzoziemców, którzy są najprawdopodobniej ofiarami handlu ludźmi, w okresie przeznaczonym na zastanowienie się, odzyskanie sił i uniknięcie wpływu ze strony sprawców przestępstwa. Cudzoziemcowi, w stosunku do którego istnieje domniemanie, że jest ofiarą handlu ludźmi jest wydawane zaświadczenie potwierdzające istnienie tego domniemania. Takie zaświadczenie jest ważne przez okres 3 miesięcy. W przypadku osoby małoletniej okres ważności zaświadczenia wynosi 4 miesiące. Po tym okresie cudzoziemcowi wydaje się zezwolenie na pobyt czasowy, o ile podjął współpracę z organem właściwym do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi oraz zerwał kontakty z osobami podejrzanymi o popełnienie czynów zabronionych związanych z handlem ludźmi. Zezwolenia na pobyt czasowy dla ofiar handlu ludźmi udziela się na okres co najmniej 6 miesięcy. Nowe przepisy przewidują także, iż organ prowadzący postępowanie w sprawie udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy dla ofiar handlu ludźmi zapewnia osobie która nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim, możliwość korzystania z pomocy tłumacza.
Zmiany w zasadach udzielania zezwoleń na pobyt stały
Wprowadzono także zmiany zasad udzielania zezwolenia na pobyt stały małżonkom obywateli polskich. Takiego zezwolenia udziela się, jeżeli cudzoziemiec pozostaje w związku małżeńskim z obywatelem polskim przez co najmniej 3 lata przed dniem, w którym złożył wniosek o udzielenie mu zezwolenia na pobyt stały i bezpośrednio przed złożeniem tego wniosku przebywał nieprzerwanie na terytorium Polski przez okres nie krótszy niż 2 lata na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z pozostawaniem w związku małżeńskim z obywatelem polskim lub w związku z uzyskaniem statusu uchodźcy, ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt ze względów humanitarnych. W postępowaniu w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt stały cudzoziemcowi będącemu małżonkiem obywatela polskiego organ prowadzący to postępowanie ustala, czy związek małżeński został zawarty w celu obejścia przepisów ustawy. Ponadto, jeżeli podstawą udzielenia zezwolenia na pobyt stały jest fakt pozostawania w związku małżeńskim z obywatelem polskim, można je cofnąć, jeżeli cudzoziemiec rozwiedzie się w ciągu 2 lat od dnia, w którym udzielono mu takiego zezwolenia. Nowym rozwiązaniem jest wprowadzenie przepisu, zgodnie z którym zezwolenie na pobyt stały wygasa z mocy prawa z dniem uzyskania obywatelstwa polskiego.
Nowe procedury wydalania cudzoziemców z Polski
W ustawie przewidziano także nowe procedury dotyczące wydalania cudzoziemców z Polski. Zamiast decyzji o wydaleniu wydawana jest decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu. Na jej wykonanie cudzoziemiec nie musi już oczekiwać w ośrodku strzeżonym, gdyż ustawa wprowadza środki alternatywne, np. zgłaszanie się w określonych odstępach czasu do organu wskazanego w decyzji, zabezpieczenie pieniężne, czy depozyt paszportu. Wśród nowych przesłanek wydalenia dodano sytuację, gdy cel i warunki pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są niezgodne z deklarowanymi oraz gdy jego dalszy pobyt będzie stanowił zagrożenie zdrowia publicznego, co zostało potwierdzone badaniem lekarskim lub dla stosunków międzynarodowych innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Dodatkowo wprowadzono nowe uregulowanie prawne, zgodnie z którym w postępowaniu w sprawie zobowiązania do powrotu cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt czasowy dla członka rodziny obywatela polskiego lub zezwolenie na pobyt czasowy w celu połączenia z rodziną, jak również cudzoziemca, do którego dołączył ten członek rodziny, bierze się pod uwagę okres pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz istnienie więzi kulturowych i społecznych z państwem pochodzenia.
