Rejestracja aktów stanu cywilnego
Przyjęte przez Radę Ministrów przepisy zakładają totalną rewolucję, jeśli chodzi o proces rejestracji aktów stanu cywilnego. W myśl tych przepisów nastąpi odejście od papierowych aktów stanu cywilnego. Zaprojektowane regulacje przewidują, że w dniu 1 stycznia 2015 r. rozpocznie się informatyzacja rejestracji aktów stanu cywilnego.
Zgodnie z przyjętymi regulacjami, do aktów stanu cywilnego w postaci elektronicznej dostęp będą mieli wszyscy kierownicy urzędów stanu cywilnego. Dzięki informatyzacji procesu rejestracji aktów stanu cywilnego obywatele będą mogli otrzymać odpis aktu stanu cywilnego w postaci papierowej w dowolnym urzędzie stanu cywilnego, niezależnie od tego, gdzie akt ten jest przechowywany. W sytuacji, gdy obywatel zgłosi zapotrzebowanie na odpis aktu w postaci elektronicznej, to kierownik urzędu tą drogą prześle mu potrzebny dokument. Niewątpliwie ułatwi to znacznie procedurę uzyskania odpisu aktu stanu cywilnego, ponieważ obywatel otrzyma akt bez wizyty w urzędzie.
Docelowo rozwiązanie to ma znacząco ograniczyć obieg dokumentów papierowych, które stopniowo będą przenoszone do systemu teleinformatycznego. Jak już wskazano, kierownicy urzędów cywilnych będą mieć dostęp do elektronicznych aktów stanu cywilnego, co zwolni obywateli od obowiązku przedkładania w urzędach stanu cywilnego odpisów aktów stanu cywilnego niezbędnych do rejestracji stanu cywilnego. Tym samym kierownicy urzędów stanu cywilnego nie będą przekazywać pocztą informacji o zmianach związanych ze stanem cywilnym.
Aktualizacja rejestru PESEL
W myśl przyjętych przepisów, kierownik urzędu stanu cywilnego będzie dokonywał aktualizacji numeru PESEL za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, w którym prowadzony jest rejestr stanu cywilnego. Po sporządzeniu aktu urodzenia, kierownik urzędu stanu cywilnego, wykorzystując komunikację między rejestrem stanu cywilnego a rejestrem PESEL – wystąpi do ministra spraw wewnętrznych o nadanie numeru PESEL, który następnie zostanie umieszczony w rejestrze przy odpowiednim akcie stanu cywilnego. Takie rozwiązanie zapewni prawidłową identyfikację obywatela.
Uproszczenie niektórych procedur dotyczących rejestracji stanu cywilnego przez zastąpienie wydawania decyzji administracyjnych czynnościami materialno-technicznymi wykonywanymi przez kierownika urzędu stanu cywilnego. Odstąpienie od wydawania decyzji administracyjnych będzie dotyczyć między innymi odtworzenia treści aktu, jego uzupełnienia i sprostowania.
Zawarcie związku małżeńskiego poza urzędem stanu cywilnego
Przyjęte przepisy przewidują możliwość zawarcia związku małżeńskiego poza urzędem stanu cywilnego. Aby jednak do tego doszło, będzie trzeba spełnić pewien warunek, mianowicie będzie się to musiało odbyć w miejscu gwarantującym zachowanie powagi i doniosłości ceremonii oraz bezpieczeństwa wszystkich uczestników. Za zorganizowanie takiej uroczystości trzeba będzie zapłacić. Nupturienci będą musieli w takim przypadku zapłacić za wszystkie ponadstandardowe koszty związane z przeprowadzeniem ceremonii, zaliczyć do tego należy np. dojazd kierownika urzędu stanu cywilnego, wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych. Dodatkowo przyszli małżonkowie będą musieli uiścić opłatę skarbową za sporządzenie aktu małżeństwa. Należy wskazać, iż obecnie obowiązujące przepisy także przewidują możliwość zawarcia małżeństwa poza urzędem stanu cywilnego, ale tylko w szczególnych sytuacjach, np. ze względu na pobyt jednej osoby w szpitalu, zakładzie karnym. W takim przypadku strony nie ponoszą dodatkowych kosztów – poza opłatą skarbową za sporządzenie aktu małżeństwa.
Ponadto, przyjęte regulacje dotyczą wyodrębnienia w ramach rejestru stanu cywilnego – rejestru uznań. Rejestr ten będzie służyć przyjęciom oświadczeń koniecznych do uznania ojcostwa. Zaprojektowane przepisy przewidują także, że w aktach zbiorowych gromadzone będą oryginały dokumentów niepodlegające zwrotowi. Zapisano, że dokumenty z akt zbiorowych mogą być wydawane zarówno w wersji elektronicznej, jak i wydruku dokumentu elektronicznego na żądanie m.in. sądu czy prokuratora. Projektodawca skrócił do 80 lat okres przechowywania aktów małżeństwa i aktów zgonu. Ponadto, akty stanu cywilnego, ich odpisy i inne dokumenty wystawiane w języku obcym składane kierownikowi urzędu stanu cywilnego w związku z rejestracją stanu cywilnego muszą być przedkładane wraz z urzędowym tłumaczeniem na język polski dokonanym przez tłumacza przysięgłego wpisanego na listę prowadzoną przez ministra sprawiedliwości.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2011 r. Nr. 212, poz. 1264 j.t.)
