Projekt nowelizacji ustawy – Prawo o ustroju sądów administracyjnych wpłynął do Sejmu. W projektowanej regulacji przewiduje się dokonanie zmian w ustawie z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 oraz z 2005 r. Nr 169, poz. 1417) oraz ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153,, poz. 1270, z późn. zm.). Nowelizacja ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi obejmuje wyłącznie niezbędne zmiany lub uzupełnienia wynikające z orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, stwierdzających niezgodność przepisów z Konstytucją Rzeczpospolitej Polskiej, zobowiązań przyjętych przez Polskę w wyniku ratyfikowanych umów międzynarodowych i przystąpienia do Unii Europejskiej oraz z potrzeby doprecyzowania przepisów, które wywoływały rozbieżności w orzecznictwie, których nie dało się usunąć w drodze wykładni sądowej na które zwrócił uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich.
W projekcie przewidziano wprowadzenie kadencyjności pełnienia funkcji prezesa sądu i wiceprezesa sądu w wojewódzkim sądzie administracyjnym oraz funkcji wiceprezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego. Należy w tym miejscu wspomnieć, że analogiczne rozwiązanie z powodzeniem i aprobatą środowiska sędziowskiego funkcjonuje już w systemie sądownictwa powszechnego, w którym między innymi prezes i wiceprezes sądu apelacyjnego powoływany jest na sześcioletnią kadencje. Wprowadzenie kadencyjności prezesów i wiceprezesów powinno przyczynić się do zwiększenia poczucia niezależności osób odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Projekt nie przewiduje zmiany trybu powoływanie – z zastrzeżeniem – że takie powołanie następuje na okres pięciu lat. Prezes sądu i wiceprezes sądu w wojewódzkim sądzie administracyjnym może być odwołany przez Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego w toku kadencji w dwóch wymienionych w dodanym art. 21 a przypadkach. Pierwszym z nich jest rażące niewywiązywanie się z obowiązków służbowych, natomiast drugi przypadek odnosi się do sytuacji, gdy dalsze pełnienie funkcji z innych powodów nie da się pogodzić z dobrem wymiaru sprawiedliwości. Odwołanie prezesa oraz wiceprezesa sądu w wojewódzkim sądzie administracyjnym następuje po zasięgnięciu opinii zgromadzenia ogólnego tego sądu i Kolegium Naczelnego Sądu Administracyjnego. Administracyjnego przypadku niewydania opinii w terminie miesiąca od przedstawienia zamiaru odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu należy uważać, że opinia jest pozytywna. Z kolei zaś w przypadku złożenia w toku kadencji przez prezesa albo wiceprezesa sądu w wojewódzkim sądzie administracyjnym rezygnacji z pełnionej funkcji – Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego odwołuje go bez zasięgania opinii.
Nowelizacja art. 124 §1 pkt 5 jest wynikiem konieczności dostosowania ustawy do rozwiązań wynikających z akcesji do Unii Europejskiej, w szczególności z art. 234 TWE i art. 255 ust. 3 TWE w zakresie występowania przez sądy administracyjne z pytaniami prejudycjalnymi do Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich.
Projektując wprowadzenie do postępowania sądowo – administracyjnego systemu stwierdzania niezgodności z prawem prawomocnych orzeczeń przyjęto klika istotnych założeń. Pierwszym z nich jest przyjęcie, że sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej – pod względem zgodności z prawem. Wynika z tego, iż z woli ustawodawcy sądy administracyjne obu instancji są sądami prawa, co oznacza, że sprawują one kontrolę działalności administracji publicznej z punktu widzenia legalności. W projekcie nowelizacji przyjęto, że system ten nie może dotyczyć tylko prawomocnych orzeczeń kończących postępowanie w sprawie. Przyjęto również, że z uwagi na charakter i znaczenie norm prawa Wspólnoty Europejskiej skarga od orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego służy stronie nie tylko od prawomocnego orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego, ale również od orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z uwagi na ustalone orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, jeśli przez wydanie orzeczenia została wyrządzona stronie szkoda, a niezgodności z prawem wynika z rażącego naruszenia norm prawa Wspólnoty Europejskiej.
Przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia. Nowelizacja ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ma na celu przywrócenie stanu konstytucyjności w zakresie doręczeń w postępowaniu sądowo – administracyjnym, możliwości ukarania grzywną strony zgłaszającej w złej wierze wniosek o wyłączenie sędziego oraz uchylenia obowiązku uiszczenia wpisu stałego od skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego – wnoszonej za pośrednictwem organu oraz wydłużenia terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania.
Internetowa Kancelaria Prawna
