Rękojmia za wady zakupionego towaru obowiązuje niezależnie od wystawionej przez sprzedawcę czy producenta gwarancji jakości. Gwarancja charakteryzuje się pełną dobrowolnością, jest ustanawiana w drodze fakultatywnej umowy bądź oświadczenia dotyczącego umowy sprzedaży. Rękojmia z kolei jest uprawnieniem ustawowym.
Zgodnie z treścią art. 577-579 KC, w wypadku gdy kupujący otrzymał od sprzedawcy dokument gwarancyjny co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie wątpliwości, że wystawca dokumentu (określany także jako gwarant) jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, jeżeli wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w gwarancji. Jeżeli w gwarancji nie zastrzeżono innego terminu, termin wynosi jeden rok licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana. Jeżeli w gwarancji inaczej nie zastrzeżono, odpowiedzialność z tytułu gwarancji obejmuje tylko wady powstałe z przyczyn tkwiących w sprzedanej rzeczy. Podkreślenia wymaga fakt, iż kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy, niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji. Teoretycznie nie ma więc przeszkód do tego, aby dochodzić odpowiedzialności sprzedawcy na podstawie dwóch powyższych tytułów.
Niezależnie od tego czy zdecydujemy się dochodzić swoich praw na podstawie rękojmi czy gwarancji, pamiętajmy o tym, że zakupiona rzecz musi mieć wady (niewidoczne w momencie finalizowania umowy sprzedaży). Nie jest możliwym skorzystanie z powyższych uprawnień w sytuacji, gdy dany produkt znudził się kupującemu lub przestał mu się po prostu podobać.
Kupujący powinien dostarczyć rzecz na koszt gwaranta do miejsca wskazanego w gwarancji lub do miejsca, w którym rzecz została wydana przy udzieleniu gwarancji, chyba że z okoliczności wynika, iż wada powinna być usunięta w miejscu, w którym rzecz znajdowała się w chwili ujawnienia wady. Gwarant jest obowiązany wykonać obowiązki wynikające z gwarancji w odpowiednim terminie i dostarczyć uprawnionemu z gwarancji rzecz na swój koszt do miejsca wskazanego w paragrafie poprzedzającym. Niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy w czasie od wydania jej gwarantowi do jej odebrania przez uprawnionego z gwarancji ponosi gwarant. Jeżeli w wykonaniu swoich obowiązków gwarant dostarczył uprawnionemu z gwarancji zamiast rzeczy wadliwej rzecz wolną od wad albo dokonał istotnych napraw rzeczy objętej gwarancją, termin gwarancji biegnie na nowo od chwili dostarczenia rzeczy wolnej od wad lub zwrócenia rzeczy naprawionej. Jeżeli gwarant wymienił część rzeczy, przepis powyższy stosuje się odpowiednio do części wymienionej. W innych wypadkach termin gwarancji ulega przedłużeniu o czas, w ciągu którego wskutek wady rzeczy objętej gwarancją uprawniony z gwarancji nie mógł z niej korzystać.
Terminy dochodzenia roszczeń z gwarancji sprzedawcy lub rękojmi za wady towaru są zróżnicowane. Gwarancja jest z reguły udzielana na okres 12 miesięcy, czasami 24 miesięcy, gdy chodzi o produkty elektroniczne. W przypadku rękojmi zaś, kupujący traci uprawnienia z tytułu, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia, a w wypadku gdy zbadanie rzeczy jest w danych stosunkach przyjęte, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca po upływie czasu, w którym przy zachowaniu należytej staranności mógł ją wykryć. Dodatkowo uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne wygasają po upływie roku. W sytuacji, gdy otrzymaliśmy gwarancję na dany towar na okres przewyższający 12 miesięcy, skorzystanie z rękojmi nie wydaje się być potrzebne. Z drugiej jednak strony, rękojmia pozwala nam żądać obniżenia ceny wadliwego produktu – co nie występuje na gruncie gwarancji. Zgodnie z treścią art. 560 KC, jeżeli rzecz sprzedana ma wady, kupujący może od umowy odstąpić albo żądać obniżenia ceny. Jednakże kupujący nie może od umowy odstąpić, jeżeli sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na rzecz wolną od wad albo niezwłocznie wady usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona przez sprzedawcę lub naprawiana, chyba że wady są nieistotne. W ramach gwarancji, kupujący może żądać „tylko” naprawienia wad zakupionej rzeczy lub wymiany jej na nową. Rękojmia w niektórych przypadkach pozwala nawet na odstąpienie od umowy i zwrócenie wadliwego towaru przy jednoczesnym odzyskaniu całej wpłaconej za niego kwoty pieniężnej.
Skorzystanie z gwarancji jakości lub rękojmi zależy wyłącznie od kupującego, i oczywiście od tego czy gwarancja została na dany towar w ogóle wystawiona. Każde z rozwiązań ma swoje wady i zalety, tym samym warto przemyśleć, co tak naprawdę chcemy uzyskać w związku ze zgłoszeniem wadliwości zakupionej rzeczy, i czy nie była ona już wcześniej naprawiana.
