„4-MA jest wytwarzana i rozprowadzana przez grupy przestępcze i wiadomo, że może zabijać” – powiedziała Viviane Reding, unijna komisarz ds. sprawiedliwości. „Narkotyk ten wykryto w 15 państwach członkowskich, w 10 jest on już zakazany. Podjęcie działań na skalę UE pomoże powstrzymać jego rozpowszechnianie i szkodliwy wpływ na młodych ludzi w całej Europie.”
Dotychczas odnotowano co najmniej 21 śmiertelnych ofiar 4-MA w czterech państwach członkowskich (Belgia, Dania, Holandia i Wielka Brytania). Narkotyk ten wykryto podczas sekcji zwłok, sam lub w połączeniu z innymi substancjami, zwłaszcza amfetaminą. Zgodnie z przedstawionym dziś projektem Komisji wytwarzanie 4-MA i wprowadzanie jej do obrotu zostałyby zakazane, a za naruszenie zakazu obowiązywałyby sankcje karne w całej Europie. Rządy UE muszą teraz zdecydować, czy wprowadzić te środki w życie. Decyzja zapadnie w wyniku głosowania większością kwalifikowaną w Radzie.Kontekst
4-MA jest syntetycznym środkiem pobudzającym, którego zażycie wywołuje skutki porównywalne z działaniem amfetaminy. Substancja ta jest wytwarzana głównie w postaci proszku lub pasty, choć występuje również w formie tabletek lub płynu, najczęściej w mieszankach zawierających amfetaminę i kofeinę. 4-MA jest zwykle sprzedawana jako amfetamina i dlatego większość stosujących ją osób nie zdaje sobie sprawy, że zażywa właśnie tę substancję.
Z naukowej oceny skutków przeprowadzonej przez Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA) z siedzibą w Lizbonie wynika, że 4-MA może być przyczyną poważnych działań niepożądanych, takich jak wysoka gorączka, nadciśnienie tętnicze, anoreksja, mdłości, ból głowy, bezsenność, paranoja, lęk i depresja. 4-MA nie ma żadnej stwierdzonej wartości z medycznego punktu widzenia, ani żadnego innego uzasadnionego zastosowania. Substancja ta poddana jest środkom kontroli w 10 państwach UE, do których należą: Austria, Cypr, Francja, Niemcy, Węgry, Irlandia, Litwa, Holandia i Wielka Brytania.
Projekt Komisji został przedstawiony zgodnie z procedurą oceny ryzyka i kontroli nowych substancji psychoaktywnych, ustanowioną decyzją Rady 2005/387/JHA. Rada wystąpiła o ocenę ryzyka w dniu 24 września 2012 r.
W 2010 r. Komisja złożyła projekt i doprowadziła do wprowadzenia obowiązującego w całej UE zakazu dotyczącego narkotyku o nazwie mefedron, podobnego do ekstazy (zob. MEMO/10/646). W dniu 25 października 2011 r. Komisja Europejska zapowiedziała przegląd unijnych zasad walki z nielegalnymi narkotykami, zwłaszcza z nowymi substancjami psychoaktywnymi, które naśladują działanie niebezpiecznych narkotyków, takich jak ekstazy czy kokaina, i stanowią coraz poważniejszy problem (IP/11/1236). Wniosek ustawodawczy w tej sprawie ma zostać przedstawiony w 2013 r.
W 2012 r. w UE zidentyfikowano rekordową liczbę 73 substancji tego typu. Dla porównania w 2009 r. wykryto ich 24. Narkotyki te są coraz częściej dostępne przez internet i szybko rozprzestrzeniają się w wielu państwach członkowskich, którym trudno jest zapobiec ich sprzedaży.
Według opublikowanego w 2011 r. badania Eurobarometru nowe substancje, które wywołują efekt podobny do działania nielegalnych narkotyków, stają się coraz bardziej popularne: do ich zażycia przyznaje się 5 proc. młodych Europejczyków. Najwięcej takich osób jest w Irlandii (16 proc.), w Polsce (9 proc.), na Łotwie (9 proc.), w Wielkiej Brytanii (8 proc.) oraz w Luksemburgu (7 proc.). W badaniu Eurobarometru ujawniono również, że we wszystkich 27 państwach członkowskich UE przeważająca większość osób w wieku od 15 do 24 lat popiera objęcie takich substancji zakazem.
