Zwolnienie z odbycia aplikacji komorniczej
Krajowa Rada Komornicza zaskarżyła między innymi art. 10 ust. 5 pkt 1 i 2 w związku z art. 10 ust. 6 przedmiotowej ustawy, który zezwala przystąpić do egzaminu komorniczego bez odbycia aplikacji komorniczej. Jak wynika z zaskarżonego przepisu aplikacji komorniczej nie muszą odbywać absolwenci studiów prawniczych, którzy przez okres co najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym niż 8 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu komorniczego, pracowali w kancelarii adwokackiej, radcowskiej czy notarialnej na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. W tym czasie muszą oni jednak wykonywać wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej. Jak wnioskowała Krajowa Rada Komornicza optymalnym sposobem przygotowania do wykonywania wszystkich bez wyjątku zawodów prawniczych jest aplikacja. To samo dotyczy również aplikacji komorniczej. Jej zdaniem użyte w tych przepisach sformułowania "wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego" oraz "wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane z czynnościami wykonywanymi przez notariusza" budzą wątpliwości dotyczące precyzji wyodrębnienia osób, które są zwolnione od obowiązku odbycia aplikacji. Przepisy bowiem nie wymagają, by czynności te miały bezpośredni związek z samym stosowaniem prawa, a zatem by były to czynności polegające na świadczeniu pomocy prawnej, czy też czynności polegające na przygotowywaniu umów, czy innych dokumentów tworzonych przez notariusza. Wystarczy, by były to czynności bezpośrednio wiążące się z czynnościami adwokatów, radców prawnych lub notariuszy. Tymczasem tego rodzaju związek może polegać np. na przepisywaniu dokumentów, czy też na ich korekcie itp., a więc nie pozwalających na zdobycie praktycznych umiejętności świadczenia usług prawniczych.Wyrok TK
Trybunał Konstytucyjny nie zgodził się z tym i orzekł, że zakwestionowane przepisy są zgodne z konstytucją. W odniesieniu do zarzutów dotyczących braku precyzji i niejasności sformułowania "wykonywania wymagających wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego" Trybunał uznał, że ustawodawca posłużył się pojęciem "świadczenia pomocy prawnej", które dla celów wynikających z tego przepisu – tj. dla oceny praktyki zawodowej osób chcących przystąpić do egzaminu komorniczego – jest zdefiniowane w Ustawie o radcach prawnych i w ustawie Prawo o adwokaturze – w sposób wystarczająco określony. Definicje zawarte w tych ustawach, wyliczają podstawowe formy świadczenia pomocy prawnej i w wystarczającym stopniu pozwalają ustalić charakter wykonywanych czynności dla celów oceny przygotowania praktycznego osoby ubiegającej się o egzamin komorniczy.
W ten sam sposób Trybunał ocenił sformułowanie "czynności bezpośrednio związane", biorąc pod uwagę konieczność zastosowania wykładni celowościowej oraz doprecyzowanie, jakiego ustawodawca dokonał wskazując, że "czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej" mają mieć jednocześnie charakter czynności "wymagających wiedzy prawniczej". Za niezasadny Trybunał uznał więc zarzut, że za czynności takie mogłyby zostać uznane czynności techniczne, takie jak np. korekta. Dodatkowo Trybunał podkreślił, że ostateczna weryfikacja merytoryczna kandydata na komornika następuje w procedurze egzaminacyjnej. Trybunał uznał również, że "wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane z czynnościami wykonywanymi przez notariusza" mogą zostać łatwo zidentyfikowane oraz zweryfikowane przez komisję egzaminacyjną na etapie dopuszczenia do egzaminu komorniczego, gdyż czynnościami notarialnymi są czynności, którym strony są obowiązane lub pragną nadać formę notarialną.
Trybunał orzekł, iż zgodna z konstytucją jest taka interpretacja tych przepisów, według której wyrażony w nich sposób obliczania pięcioletnich okresów zatrudnienia odnosi się do okresu faktycznego wykonywania przez pięć lat odpowiednich czynności na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Według tej interpretacji w wypadku wykonywania pracy w niepełnym wymiarze pięcioletnie okresy zatrudnienia podlegają proporcjonalnemu wydłużeniu. Z umów, które mają stanowić dowód spełnienia przesłanek wynikających z art. 10 ust. 5 pkt 1 i 2 ustawy o komornikach, musi wynikać okres wykonywania określonych w tych przepisach czynności oraz dzienny lub miesięczny wymiar ich wykonywania.
