Kto może przeprowadzić kontrolę legalności pobytu cudzoziemca w Polsce?
Przepisy rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie sposobu przeprowadzania kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej określają, że kontrola legalności pobytu cudzoziemca na terytorium Polski przeprowadzana jest przez co najmniej dwóch funkcjonariuszy Straży Granicznej, Policji lub Służby Celnej lub co najmniej dwóch upoważnionych pracowników Urzędu do Spraw Cudzoziemców albo urzędu wojewódzkiego. Kontrola może być przeprowadzana także wspólnie przez funkcjonariuszy różnych służb lub pracowników Urzędu do Spraw Cudzoziemców albo urzędu wojewódzkiego. W drugim przypadku, kontrola przeprowadzana jest przez co najmniej dwie osoby.Z kolei kontrola przeprowadzana w siedzibie Urzędu do Spraw Cudzoziemców albo urzędu wojewódzkiego może zostać przeprowadzona przez jednego pracownika. Kontrola może zostać przeprowadzona przez jednego funkcjonariusza, w sytuacji, gdy w toku innych czynności służbowych wykonywanych przez jednego funkcjonariusza ujawniono okoliczności uzasadniające jej przeprowadzenie.
Przed rozpoczęciem kontroli, funkcjonariusz powinien podać swój stopień, imię i nazwisko w sposób umożliwiający kontrolowanemu cudzoziemcowi odnotowanie tych danych, a także podstawę prawną kontroli. Dodatkowo, w przypadku kontroli, przeprowadzanej w toku wykonywania innych czynności służbowych – funkcjonariusz powinien również podać podstawę prawną przeprowadzenia kontroli. Natomiast funkcjonariusz nieumundurowany przed rozpoczęciem kontroli powinien okazać dodatkowo legitymację służbową, a na żądanie osoby, wobec której podjęto czynności, umożliwia odnotowanie numeru legitymacji, organu, który ją wydał, oraz nazwiska funkcjonariusza. Przed rozpoczęciem kontroli pracownik powinien podać imię i nazwisko oraz okazuje upoważnienie do przeprowadzania kontroli – w sposób umożliwiający kontrolowanemu odczytanie i zanotowanie organu kontroli, daty i miejsca wystawienia oraz numeru upoważnienia i nazwiska pracownika upoważnionego do przeprowadzania kontroli. W sytuacji, gdy kontrola jest przeprowadzana w siedzibie Urzędu do Spraw Cudzoziemców albo urzędu wojewódzkiego, to pracownik może przeprowadzić kontrolę bez upoważnienia do przeprowadzania kontroli. Należy podkreślić, że w sytuacji, gdy podczas kontroli zachodzi konieczność skorzystania z pomocy tłumacza, to funkcjonariusze lub pracownicy powinni zapewnić jego udział w czynnościach kontrolnych.
Uprawnione do przeprowadzenia kontroli legalności pobytu cudzoziemca w Polsce organy mogą żądać okazania:
• dokumentów i zezwoleń uprawniających do pobytu w Polsce, czyli na przykład:
– paszportu;
– wizy;
– karty pobytu;
– zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony;
– zezwolenia na osiedlenie się;
– polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca;
– polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca;
– tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca;
-tymczasowego dokumentu tożsamości cudzoziemca;
– dokumentu podróży przewidzianego w konwencji genewskiej;
– zaświadczenia o zwrocie karty pobytu, polskiego dokumentu podróży cudzoziemca lub polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca, ważnego do czasu opuszczenia Polski – w wypadku cudzoziemca, któremu cofnięto zezwolenie na pobyt;
– dokumentu potwierdzającego, że wjazd na terytorium Polski jest związany z wykonywaniem czynności zawodowych;
• dokumentów uprawniających do wykonywania pracy przez cudzoziemca lub prowadzenia przez niego działalności gospodarczej, w szczególności:
– zezwolenia na pracę;
– oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi, zarejestrowanego we właściwym powiatowym urzędzie pracy;
– umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej (czyli umowy zlecenia lub o dzieło),
– dokumentów potwierdzających uzyskanie przez cudzoziemca prowadzącego działalność gospodarczą wpisu do ewidencji działalności gospodarczej;
• środków utrzymania na czas trwania planowanego pobytu w Polsce oraz na powrót do państwa pochodzenia lub na tranzyt, w walucie polskiej lub walutach obcych, lub dokumentów mogących potwierdzić możliwość uzyskania środków utrzymania w Polsce zgodnie z prawem, np.
– czeku podróżnego lub karty kredytowej;
– zaświadczenia o posiadaniu środków płatniczych w banku mającym siedzibę w Polsce, potwierdzonego pieczęcią i podpisem upoważnionego pracownika tego banku;
– oryginału zaproszenia wpisanego do ewidencji zaproszeń;
– dokumentu potwierdzającego przyznanie stypendium;
• dokumentu potwierdzającego pokrycie przez ubezpieczyciela kosztów leczenia w Polsce.
Wyniki kontroli legalności pobytu cudzoziemca w Polsce
W przypadku stwierdzenia nielegalnego pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – funkcjonariusz lub pracownik – niezwłocznie po przeprowadzeniu kontroli sporządza protokół kontroli. Natomiast w przypadku stwierdzenia legalności pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pracownik sporządza notatkę, a funkcjonariusz odnotowuje fakt przeprowadzenia kontroli w notatniku służbowym albo sporządza notatkę.
