Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej wojewodzie województwie wskazuje, że wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów w województwie kontroluje wykonywanie przez organy rządowej administracji zespolonej zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień w nich zawartych, ustaleń Rady Ministrów oraz wytycznych i poleceń Prezesa Rady Ministrów, a także kontroluje wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego i inne podmioty zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej. Dodatkowo na mocy powołanej ustawy wojewoda uzyskał prawo do kontrolowania w szczególnie uzasadnionych przypadkach sposobu wykonywania przez organy administracji niezespolonej działające w województwie zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień w nich zawartych. Jednocześnie w art. 50 ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie zawarto delegację dla Prezesa Rady Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowego tryb i sposobu prowadzenia przez wojewodę kontroli, o której mowa w
art. 28 ustawy,
2) sposobu dokumentowania kontroli,
3) sposobu prowadzenia przez wojewodę kontroli w trybie uproszczonym,
4) wzoru upoważnienia do kontroli.
Zgodnie z tą ustawą postępowanie kontrolne prowadzone przez wojewodę ma na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie działalności podmiotów kontrolowanych, rzetelne jego udokumentowanie i dokonanie oceny kontrolowanej działalności pod względem legalności, gospodarności, celowości i rzetelności – w odniesieniu do kontrolowanych organów administracji rządowej oraz innych podmiotów, a także pod względem legalności, gospodarności i rzetelności – w odniesieniu do organów samorządu terytorialnego i innych podmiotów. Projekt wprowadza regulację stanowiącą, iż kontrola podejmowana na podstawie planu kontroli przeprowadzana jest na podstawie programu kontroli, aczkolwiek kontrola pozaplanowa też może być objęta programem. Jeden z wprowadzonych przepisów projektu rozporządzenia stanowi o elementach, jakie winien zawierać program kontroli, tj. podmiot kontrolowany; temat kontroli; cel kontroli; rodzaj kontroli; zakres przedmiotowy i okres objęty kontrolą; wskazówki metodyczne; wyniki analizy przedkontrolnej; założenia organizacyjne; wykaz aktów prawnych dotyczących tematyki kontroli.
Ponadto projekt rozporządzenia stanowi, co należy traktować w toku kontroli jako dowody oraz jak należy dokumentować przebieg i wyniki czynności kontrolnych Dowodami są w szczególności: dokumenty, rzeczy, protokoły oględzin oraz wyjaśnienia i oświadczenia udzielone przez pracowników podmiotu kontrolowanego.. Projektowane przepisy wprowadzają także możliwość dokonywania oględzin oraz składania wyjaśnień. Oględziny przeprowadzić należy – zgodnie z przepisem projektu – w obecności kierownika podmiotu kontrolowanego lub kierownika komórki organizacyjnej podmiotu kontrolowanego odpowiedzialnego za przedmiot oględzin, a w razie ich nieobecności – pracownika pisemnie upoważnionego. Projekt rozporządzenia ustanawia zasadę, że ustalenia kontroli opisywane są w protokole kontroli. Z kolei art. 15 projektu opisuje tryb prowadzenia kontroli uproszczonej, wskazując, że z kontroli takiej sporządza się sprawozdanie, które podpisuje i parafuje na każdej stronie kontrolujący. Kopię sprawozdania przekazuje się podmiotowi kontrolowanemu.
Ponadto w przypadku ujawnienia w toku kontroli okoliczności wskazujących na popełnienie przestępstwa lub wykroczenia albo przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, albo też naruszenia dyscypliny finansów publicznych lub okoliczności uzasadniających odpowiedzialność dyscyplinarną lub porządkową, sporządza się protokół kontroli. Konieczność sporządzenia protokołu w takim przypadku jest uzasadniona faktem, iż może on stanowić istotny dowód w dalszym postępowaniu.
Termin wejścia w życie rozporządzenia został określony na 1 kwietnia 2009 r., jednolicie z terminen wejścia w życie ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie.
