Na wstępie warto przytoczyć kilka istotnych informacji na temat instytucji separacji. Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację. Jednakże mimo zupełnego rozkładu pożycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może orzec separację na podstawie zgodnego żądania małżonków. Jeżeli jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu i żądanie to jest uzasadnione, sąd orzeka rozwód. Jeżeli jednak orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, a żądanie orzeczenia separacji jest uzasadnione, sąd orzeka separację.
Zgodnie z treścią art. 54 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, orzeczenie separacji powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej. Tym samym dotychczas trwający ustrój wspólności majątkowej przestaje istnieć – powstanie on ponownie dopiero z chwilą zniesienia separacji (to z klei może nastąpić tylko na zgodny wniosek małżonków). Z drugiej strony musimy pamiętać, że na zgodny wniosek małżonków sąd orzeka o utrzymaniu między małżonkami rozdzielności majątkowej. Powstanie rozdzielności majątkowej na skutek orzeczenia separacji nie ma jednak wpływu na wszelkie zobowiązania zaciągnięte przez małżonków lub jednego z nich w czasie, gdy obowiązywał ustrój wspólności majątkowej. Tym samym odpowiedzialność oparta na przepisach prawa rzeczowego nie ulega w żadnym stopniu ograniczeniu czy wyłączeniu – dotyczy to zatem także zaciągniętego przez małżonków kredytu hipotecznego. W takiej sytuacji jeśli kredyt został zaciągnięty przez oboje małżonków, będą oni zobowiązani do jego spłaty, nawet wtedy gdy nie będzie już ich wiązał majątek wspólny – nie tylko na skutek orzeczonej separacji, ale także wtedy, gdy dojdzie do rozwiązania małżeństwa przez sąd.
Z powyższego wynika zatem jednoznacznie, że separacją sądowa nie ma żadnego znaczenia w kwestii odpowiedzialności za zaciągnięte zobowiązanie. Zarówno żona jak i mąż muszą liczyć się z obowiązkiem uregulowania swoich długów – w przeciwnym razie instytucja udzielająca kredytu hipotecznego będzie mogła skutecznie zaspokoić się z obciążonej nieruchomości, niezależnie od tego czyją własnością będzie owa nieruchomość. Pamiętajmy także, że rozwód nie spowoduje w tej kwestii żadnych istotnych zmian – nawet wtedy, gdy majątek byłych małżonków zostanie podzielony. Zgodnie bowiem z regulacjami prawnymi, podział majątku obejmuje wyłącznie aktywa, a nie długi. Tym samym zaciągnięcie zobowiązania podczas trwania małżeństwa będzie wiązało się z powstaniem tzw. zobowiązania solidarnego – obowiązek realizacji świadczenia spoczywa wówczas na każdym dłużniku.
