Powodem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub inna jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność sądową, która inicjuje postępowanie cywilne składając pozew. Osoba, która chce wszcząć postępowanie powinna wcześniej sporządzić pozew i go opłacić oraz wnieść go do sądu.
Pozew powinien spełniać warunki, jakie konieczne są dla każdego pisma procesowego i zawierać:
• oznaczenie sądu do którego jest skierowane (np. Sąd Rejonowy w …),
• imię i nazwisko lub nazwę stron, tj. powoda i pozwanego oraz ich przedstawicieli ustawowych lub pełnomocników z podaniem dokładnego adresu ich zamieszkania lub siedziby,
• oznaczenie rodzaju pisma (np. pozew o zapłatę),
• treść pisma oraz dowody na poparcie wskazywanych okoliczności,
• podpis strony,
• listę załączników.
W pozwie należy dokładne określić żądanie a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczyć przedmiot sporu. Wartość przedmiotu sporu jest to nic innego jak wskazana kwota pieniężna, która stanowi roszczenie pieniężne powoda lub wartość prawa majątkowego będącego przedmiotem sporu. Wartość przedmiotu sporu nie obejmuje odsetek, pożytków i kosztów. W sprawach o prawo do świadczeń powtarzających (np. alimenty, wynagrodzenie za pracę) się wartość przedmiotu sporu stanowi suma świadczeń za jeden rok, a jeżeli świadczenia trwają krócej niż rok – za cały czas ich trwania. W sprawach o istnienie, unieważnienie albo rozwiązanie umowy najmu lub dzierżawy, o wydanie albo odebranie przedmiotu najmu lub dzierżawy, wartość przedmiotu sporu stanowi przy umowach zawartych na czas oznaczony – suma czynszu za czas sporny, lecz nie więcej niż za rok; przy umowach zawartych na czas nie oznaczony – suma czynszu za okres trzech miesięcy. W sprawach o roszczenia pracowników dotyczące nawiązania, istnienia lub rozwiązania stosunku pracy wartość przedmiotu sporu stanowi, przy umowach na czas określony – suma wynagrodzenia za pracę za okres sporny, lecz nie więcej niż za rok, a przy umowach na czas nieokreślony – za okres jednego roku. W sprawach o wydanie nieruchomości posiadanej bez tytułu prawnego lub na podstawie tytułu innego niż najem lub dzierżawa wartość przedmiotu sporu oblicza się przyjmując, stosownie do rodzaju nieruchomości i sposobu korzystania z niej, podaną przez powoda sumę odpowiadającą trzymiesięcznemu czynszowi najmu lub dzierżawy należnemu od danego rodzaju nieruchomości.
W pozwie można również wnioskować o zabezpieczenie powództwa, nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda. Ponadto, w pozwie można zawrzeć wnioski służące do przygotowania rozprawy a w szczególności wnioski o:
• wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych;
• dokonanie oględzin;
• polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego posiadaniu a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu oględzin,
• zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich.
Pozew powinien być złożony w kilku egzemplarzach – liczba egzemplarzy uzależniona jest od liczby pozwanych (1 egzemplarz dla sądu oraz po jednym egzemplarzu dla każdego pozwanych). Warto sporządzić dodatkową kopię pozwu dla siebie, aby otrzymać na niej potwierdzenie złożenia pisma. Pozew można złożyć w biurze podawczym właściwego sądu lub nadać go listem poleconym w placówce pocztowej. Do pozwu powód należy załączyć dowody. Opłaty wpisu sądowego można dokonać poprzez wpłacenie pieniędzy na rachunek bankowy sądu, przez wpłacenie pieniędzy w kasie sądu, bądź przez opłacenie pisma znakami opłaty sądowej.
W pewnych przypadkach, pozew powinien być sporządzony na urzędowym formularzu. Odpowiednie druki formularzy można pobrać z sądu. Wniesienia pozwu lub wniosku na urzędowym formularzu wymagają sprawy:
• roszczenia wynikające z umów o świadczenie usług pocztowych i telekomunikacyjnych, przewóz osób i bagażu w komunikacji masowej, dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego, dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków, wywóz nieczystości, dostarczanie energii cieplnej – jeżeli powód jest usługodawcą lub sprzedawcą;
• o roszczenia wynikające z umów, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 10 000 zł, a w sprawach o roszczenia wynikające z rękojmi, gwarancji jakości lub niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedaży konsumenckiej, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty;
• o zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu;
• o dokonanie wpisu w księdze wieczystej.
Ponadto, zastosowania urzędowego formularza wymaga w postępowaniu uproszczonym złożenie odpowiedzi na pozew, sprzeciwu od wyroku zaocznego, a także pisma zawierającego wnioski dowodowe, oraz sprzeciwu lub zarzutów od nakazu zapłaty, jeżeli pozew wniesiono na urzędowym formularzu.
W trakcie rozprawy powód zajmuje miejsce po prawej stronie składu sędziowskiego – patrząc od strony sądu.
POZWANY
Pozwanym jest to osoba, przeciwko której powództwo zostało skierowane. Pozwanym może być osoba fizyczna, jak i osoba prawna, a także inna jednostka organizacyjna, której ustawa przyznaje zdolność sądową (np. spółka jawna). Pozwany otrzymuje z sądu pozew z załącznikami wraz z informacją o wyznaczeniu terminu rozprawy.
Po otrzymaniu pozwu, pozwany może wnieść do sądu odpowiedź na pozew, w którym przedstawia swoje stanowisko w sprawie wraz z dowodami na ich poparcie. Pozwany może przed pierwszym posiedzeniem wyznaczonym na rozprawę wnieść odpowiedź na pozew. Przewodniczący może zarządzić wniesienie odpowiedzi na pozew w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż dwa tygodnie. Odpowiedź na pozew należy złożyć do tego sądu, w którym toczy się sprawa i z którego otrzymaliśmy pozew.
Pozwany może także wnieść powództwo wzajemne wobec powoda. Co do zasady, powództwo wzajemne niczym się nie różni się od pozwu i musi zawierać takie same elementy jak pozew tradycyjny. Powództwo wzajemne można wytoczyć bądź w odpowiedzi na pozew, bądź oddzielnie, nie później jednak niż na pierwszej rozprawie, albo w sprzeciwie od wyroku zaocznego. Nie we wszystkich sprawach powództwo wzajemne jest dozwolone, tak jest np. w sprawach o rozwód i separację, o ustalenie ojcostwa, o naruszenie posiadania.
W trakcie rozprawy pozwany zajmuje miejsce po lewej stronie składu sędziowskiego – patrząc od strony sądu.
