Ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1974r., Nr 24, poz. 141 ze zm.) gwarantuje pracownikom prawo do wypoczynku w wymiarze 20 bądź 26 dni w roku kalendarzowym. Są jednak takie grupy pracowników, którzy na mocy ustaw szczególnych, mogą korzystać z dodatkowych dni takiego urlopu.
Prawo do dłuższego wypoczynku mają przede wszystkim osoby pracujące w warunkach szczególnie uciążliwych dla zdrowia. Ze względu na specyfikę pracy taki urlop przysługuje między innymi policjantom, strażakom, funkcjonariuszom służby więziennej oraz żołnierzom zawodowym. Gwarancję dłuższego urlopu mają również nauczyciele, sędziowie, prokuratorzy, kuratorzy zawodowi, pracownicy socjalni czy pracownicy służby cywilnej. W przypadku osób niepełnosprawnych, kombatantów i inwalidów wojennych konieczność dłuższego urlopu wypoczynkowego uzasadnia stan ich zdrowia.
Urlop pracownika może również wydłużyć sam pracodawca. Może to zrobić w umowie o pracę, układzie zbiorowym czy też regulaminie pracy. W niektórych przypadkach jest to nagroda za dobrą pracę.Pracownicy, którzy mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności mają prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni w roku kalendarzowym.
Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego nabywają oni po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia ich do jednego ze stopni niepełnosprawności. Taki dodatkowy urlop nie przysługuje jednak osobom uprawnionym do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów. Dłuższy urlop wypoczynkowy przysługuje również kombatantom, inwalidom wojennym oraz osobom, które podlegały represjom wojennym i okresu powojennego. Wymiar tego dodatkowego urlopu wynosi 10 dni. Nie mają takiego uprawnienia w sytuacji, gdy korzystają z urlopu przekraczającego 26 dni roboczych w ciągu roku.
Na dłuższy urlop mogą również liczyć pracownicy socjalni zatrudnieni w ośrodkach pomocy społecznej, miejskich ośrodkach pomocy rodzinie lub w powiatowym centrum pomocy rodzinie.Jednak dotyczy to tylko pracowników socjalnych, do których obowiązków należy praca socjalna oraz przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych a którzy przepracowali nieprzerwanie i faktycznie co najmniej 5 lat. Taki urlop przysługuje raz na 2 lata i wynosi 10 dni roboczych.
Nauczycielowi zatrudnionemu w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie letnie i zimowe, przysługuje urlop wypoczynkowy odpowiadający okresowi ferii i w czasie ich trwania. W przypadku, gdy nauczyciel jest zatrudniony w szkole, w której nie ma przewidzianych ferii szkolnych, ma on prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów. Uprawnienie do dłuższego wypoczynku dotyczy również nauczycieli akademickich, którym przysługuje prawo do 36 dodatkowych dni roboczych w ciągu roku, z zastrzeżeniem, że zwolnienie to powinno zostać wykorzystane w okresie wolnym od zajęć dydaktycznych. Uprawnienie do dłuższego wypoczynku dotyczy również pracowników zatrudnionych na stanowisku sędziego, prokuratora i kuratora zawodowego.
Taki dodatkowy urlop zależy od stażu pracy i wynosi 6 dni roboczych – po 10 latach prac oraz 12 dni roboczych – po 15 latach pracy.
Także urzędnikom służby cywilnej przysługuje corocznie dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze wynoszącym, po 5 latach zatrudnienia w służbie cywilnej, 1 dzień. Urlop ten wzrasta z każdym rokiem pracy o 1 dzień aż do osiągnięcia 12 dni. Do okresu zatrudnienia uprawniającego do dodatkowego urlopu wypoczynkowego wlicza się okres zatrudnienia w administracji publicznej.
