Kodeks Cywilny przewiduje odpowiedzialność odszkodowawczą osoby, która chowa zwierzę lub się nim posługuje. Orzecznictwo przyjmuje jednak, iż odpowiedzialność ta dotyczy jedynie zwierząt hodowlanych. Odpowiedzialność za zwierzęta żyjące na wolności ponosi Skarb Państwa na podstawie przepisów prawa łowieckiego i ogólnych zasad odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa, zawartych w Kodeksie Cywilnym.
Zwierzę uciekające w trakcie polowania
Prawo łowieckie przewiduje odpowiedzialność dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego za wynagradzanie szkód wyrządzonych:
- w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny;
- przy wykonywaniu polowania.
Skarb Państwa odpowiada za ww. szkody, wyrządzone przez zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska ochroną całoroczną objęte są łosie (byki, klempy i łoszaki). Prawo łowieckie nie przewiduje jednak podstawy do żądania odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez zwierzę, które wyskoczyło na drogę, z wyjątkiem sytuacji, gdy miało to miejsce w trakcie polowania. Co jak wiadomo jest bardzo trudne, a często wręcz niemożliwe do udowodnienia.
Warto jednak wiedzieć, że Członkowie Polskiego Związku Łowieckiego podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu od następstw nieszczęśliwych wypadków i od odpowiedzialności cywilnej w zakresie czynności związanych z gospodarką łowiecką i polowaniami. Obowiązkowe ubezpieczenie OC dotyczy również przedsiębiorców świadczących usługi turystyczne polowania wykonywane przez cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub polowania za granicą w stosunku do szkód wyrządzonych w związku z wykonywaniem działalności.
Odpowiedzialność Skarbu Państwa
Jeśli zwierzę nie uciekało przed polowaniem, jedyną podstawą do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wydają się ogólne zasady odpowiedzialności Skarbu Państwa, w szczególności art. 417 Kodeksu Cywilnego. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
Jako powód, dochodząc odszkodowania musimy udowodnić, że doszło do niezgodnego z prawem działania lub zaniechania. Może to być przykładowo:
- zaniechanie oznaczenia drogi odpowiednim znakiem, który ostrzegałby o możliwości napotkania zwierząt na drodze (jeśli w pobliżu miejsca wypadku nie było odpowiedniego znaku drogowego).
- zaniechanie ochrony zwierzyny przed zagrożeniem ruchu pojazdów samochodowych na drogach krajowych i wojewódzkich przez dzierżawcę lub zarządcę obwodu łowieckiego (poprzez uniemożliwienie lub ograniczenie migracji zwierząt lub zaniedbanie zgłoszenie konieczności właściwego oznakowania dróg znakami ostrzegającymi o wędrówkach w tej okolicy dzikich zwierząt). Dzierżawca lub zarządca danego obwodu łowieckiego powinien zgłaszać konieczność oznakowania do właściwego zarządcy drogi, który jest odpowiedzialny za umieszczenie i konserwację odpowiednich oznakowań drogowych.
Podstawa prawna:
1) Ustawa kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz.U. Nr 16, poz. 93);
2) Ustawa prawo łowieckie z dnia 13 października 1995 r. (Dz.U. Nr 147, poz. 713);
3) Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie ustalenia listy gatunków zwierząt łownych z dnia 11 marca 2005 r. (Dz.U. Nr 45, poz. 433);
4) Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie określenia okresów polowań na zwierzęta łowne z dnia 16 marca 2005 r. (Dz.U. Nr 48, poz. 459);
