Nietrzeźwy kierowca spowodował wypadek i zmarł na miejscu
Pijany kierowca, mający 2,56 promila alkoholu we krwi, spowodował wypadek. Wskutek wypadku całkowitemu zniszczeniu uległ, jadący z naprzeciwka, samochód. Sprawca tego wypadku zmarł na miejscu. Miał jednak ważną polisę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.
Zakład ubezpieczeń, którym sprawca wykupił to ubezpieczenie OC, ustalił, iż biorące w wypadku auto uległo zupełnemu uszkodzeniu i nadaje się tylko do kasacji, w związku z czym wypłacił odpowiednie odszkodowanie jego właścicielowi. Jednocześnie zażądał zwrotu wypłaconej z tego tytułu kwoty od spadkobierców sprawcy wypadku, czyli jego żony i syna. Zgodnie bowiem z art. 43 Ustawy 22 maja 2003r. z dnia o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003r. nr 124, poz. 1152 ze zm.) zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC odszkodowania, jeżeli kierujący wyrządził szkodę w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości. Z kolei, z chwilą śmierci sprawcy, na mocy art. 922 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964r., Nr 16, poz. 93 ze zm.), jego prawa i obowiązki przechodzą na jedną lub kilka osób. Nie należą do spadku jedynie takie prawa i obowiązki zmarłego, które są ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Z uwagi na fakt, że spadkobiercy nie chcieli zapłacić wymaganej kwoty, zakład ubezpieczeń złożył pozew do sądu. Sąd Rejonowy jednoznacznie stwierdził, że spadkobiercy sprawcy wypadku muszą zwrócić ubezpieczycielowi sumę wypłaconego odszkodowania. Żona i syn sprawcy wypadku wnieśli apelację od przedmiotowego wyroku. Sąd Okręgowy w Lublinie, który rozpoznawał tę sprawę, miał jednak wątpliwości i w związku z tym skierował do Sądu Najwyższego pytanie prawne dotyczące tego, czy zakładowi ubezpieczeń przysługuje, w oparciu o przepisy art. 43 pkt 1 przedmiotowej ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych w zw. z art. 922§1 kodeksu cywilnego, prawo dochodzenia od następców prawnych posiadacza pojazdu mechanicznego zwrotu wypłaconego przez ten zakład z tytułu ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego odszkodowania, jeżeli kierujący posiadacz pojazdu wyrządził szkodę w stanie po użyciu alkoholu i zmarł przed wypłatą odszkodowania przez zakład ubezpieczeń.
Uchwała SN
W odpowiedzi na to pytanie prawne Sąd Najwyższy podjął uchwałę, w której orzekł, iż zakład ubezpieczeń, który wypłacił odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkodę wyrządzoną przez kierującego pojazdem w stanie po użyciu alkoholu, nie może dochodzić od jego spadkobierców roszczenia zwrotnego przewidzianego w art. 43 pkt. 1 przedmiotowej ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, jeżeli wypłata odszkodowania nastąpiła po śmierci kierującego pojazdem. SN uznał więc, iż zobowiązanie do zwrotu wypłaconego odszkodowania jest ściśle związane z osobą zmarłego kierowcy, a zatem nie wchodzi w skład spadku. W takim przypadku spadkobiercy nietrzeźwego sprawcy wypadku nie muszą za niego zwracać wypłaconej z tego tytułu kwoty odszkodowania.
