Spis treści
Kontrola L4
Celem wprowadzenia nowych przepisów jest między innymi poprawa efektywności obsługi zaświadczeń lekarskich, skrócenie czasu ich wystawiania przez lekarzy oraz zniesienie obowiązku przekazywania przez pracownika wystawionego przez lekarza zaświadczenia o niezdolności do pracy. Z punktu widzenia pracowników, istotne jest to, że e-zwolnienia będą dostarczane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz płatnika składek na ubezpieczenia społeczne bez konieczności przesyłania papierowych oryginałów tych dokumentów, jak było dotychczas. Należy także stwierdzić, ze wprowadzenie elektronicznego systemu wystawiania zwolnień niewątpliwie usprawni prowadzenie kontroli prawidłowości wykorzystywania zaświadczeń, zwłaszcza tych krótkoterminowych.
Dostęp do danych zgromadzonych na kontach ubezpieczonych i płatników składek
Na mocy nowych przepisów lekarze mają uzyskać bezpłatny dostęp do danych zgromadzonych na kontach ubezpieczonych i płatników składek w zakresie niezbędnym do wystawienia zaświadczenia o niezdolności do pracy z powodu choroby czy opieki nad członkiem rodziny. Lekarze będą tworzyć swój profil informacyjny lekarze za pomocą systemu teleinformatycznego, który zostanie bezpłatnie udostępniony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Mając dostęp do ww. danych, lekarz wpisze informacje o stanie pacjenta, np. kod choroby czy okres niezdolności do pracy. Wystawione zwolnienie będzie przekazywane automatycznie na elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS.
Obok e-zwolnienia przesyłanego drogą elektroniczną do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pacjent będzie mógł otrzymać wydruk e-zwolnienia zaopatrzony w podpis i pieczątkę lekarza. Jednakże, należy wskazać, że wydruk ten będzie sporządzany na prośbę pacjenta, np. w sytuacji, gdy płatnik składek nie posiada profilu informacyjnego, na który ZUS ma przekazywać otrzymane zwolnienie. Wystawienie zaświadczenia o niezdolności do pracy w postaci pisemnej będzie również możliwe, np. podczas wizyt domowych u pacjentów i braku dostępu do Internetu. Blankiety zwolnień lekarz wydrukuje ze swojego profilu. Zakłada się, że blankiety te będą rejestrowane przez system.
L4 prosto do pracodawcy i ZUS
Wystawione przez lekarza e-zwolnienie będzie dostarczane do płatników składek przez skrzynkę podawczą ZUS na profil informacyjny płatnika. Za pomocą elektronicznego systemu będą również wystawiane zaświadczenia o niezdolności do pracy przez lekarzy orzeczników ZUS.
Zgodnie z przyjętymi przez Radę Ministrów przepisami postępowanie o wypłatę zasiłku w sytuacji, gdy płatnikiem zasiłku jest płatnik składek, będzie wszczynane na podstawie zaświadczenia lekarskiego otrzymanego na profilu informacyjnym płatnika lub na podstawie wydruku zaświadczenia e-zwolnienia przekazywanego przez ubezpieczonego. W przypadku, gdy płatnikiem będzie ZUS postępowanie będzie wszczynane na podstawie wniosku lub wydruku zaświadczenia. E-zwolnienia będą udostępniane przez ZUS Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Taka wymiana informacji ma się rozpocząć od dnia 1 stycznia 2016 r.
Na tym nie koniec zmian… należy bowiem podkreślić, że zmiany dotyczą także zasad obliczania podstawy wymiaru zasiłku w przypadku krótszego niż 12 miesięcy okresu ubezpieczenia chorobowego dla osób, które prowadzą pozarolniczą działalność oraz innych grup zawodowych, dla których podstawą wymiaru składek jest kwota deklarowana. Jest to reakcja na odnotowaną dużą skalę nadużyć, mianowicie chodzi o sytuacje, gdy po krótkim np. jednomiesięcznym okresie opłacania składek na wysokim poziomie następuje długi okres pobierania zasiłku w wysokości adekwatnej do zadeklarowanej podstawy wymiaru. Dlatego też w projekcie nowelizacji zaproponowano uśrednienie podstawy wymiaru składki, a w konsekwencji podstawy wymiaru zasiłku w przypadku krótkiego okresu ubezpieczenia chorobowego i zadeklarowanego przychodu przekraczającego najniższą podstawę wymiaru składki. Zaproponowano również, by przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku dla ubezpieczonych z zadeklarowaną kwotą i podlegających ubezpieczeniu chorobowemu przez okres krótszy niż 12 miesięcy – brano pod uwagę okres ubezpieczenia z poprzedniego tytułu, ale tylko wówczas, gdy ubezpieczenie chorobowe rozpoczęło się po przerwie nieprzekraczającej 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu. Stanowi to wykonanie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Określono także sposób ustalania podstawy wymiaru zasiłku dla ubezpieczonych, którzy zachorują przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia, a okres ubezpieczenia zaczął się po przerwie krótszej niż 30 dni od ubezpieczenia z innego tytułu.
Do projektu ustawy włączono również przepisy dotyczące zasiłku macierzyńskiego. Uprawnionymi do tego zasiłku będzie również ubezpieczony ojciec dziecka lub ubezpieczony członek najbliższej rodziny, w przypadku śmierci matki, porzucenia przez nią dziecka lub niemożności sprawowania opieki z powodu np. niezdolności do samodzielnej egzystencji. Do tej pory nie było to możliwe. Co więcej, do otrzymania zasiłku opiekuńczego nie będzie konieczne pozostawanie ubezpieczonego w związku małżeńskim z rodzicem stale opiekującym się dzieckiem, jeżeli poród, choroba czy pobyt w szpitalu uniemożliwia osobiste sprawowanie opieki nad dzieckiem do lat 8.
Przepisy projektowanej ustawy mają wejść w życie 1 stycznia 2015 r. z wyjątkiem przepisów związanych z tworzeniem profilu płatnika, zmian w zasiłku macierzyńskim, opiekuńczym oraz dotyczących ustalania podstawy wymiaru zasiłków. Należy także wskazać, że do końca 2017 roku przewidziano okres przejściowy, w trakcie którego równolegle będą funkcjonować dwa systemy dokumentacji zwolnień lekarskich – stary i nowy.
