W praktyce oznacza to, że zakazy zbliżania się wydane w jednym państwie członkowskim UE muszą być uznawane w całej Unii Europejskiej. W ten sposób ochrona będzie się przemieszczać razem z zainteresowanym. Na nowych przepisach skorzystają zwłaszcza kobiety: jak wynika z badań, średnio jedna na pięć kobiet w Europie doświadczyła przemocy fizycznej przynajmniej raz w życiu.
„Przyjęty w dniu dzisiejszym europejski nakaz ochrony pomoże chronić ofiary przestępstw i przemocy, niezależnie od miejsca ich pobytu na terenie Europy: ochrona będzie się przemieszczać razem z obywatelami. Jest to doskonały przykład troski UE o swoich mieszkańców” – powiedziała wiceprzewodnicząca Viviane Reding, komisarz ds. sprawiedliwości. – „Pragnę podziękować ministrom sprawiedliwości i Parlamentowi Europejskiemu za pomoc w szybkie przyjęcie wniosku legislacyjnego Komisji. Ofiary zwyczajnie potrzebują szacunku i niezbędnej ochrony. Liczę na państwa członkowskie, że sprawnie wprowadzą w życie europejski nakazu ochrony i prawa ofiar określone dyrektywą.”
Dzisiejsze oficjalne przyjęcie przez Radę rozporządzenia o wzajemnym uznawaniu środków ochrony w sprawach cywilnych nastąpiło po głosowaniu w Parlamencie Europejskim w dniu 22 maja (MEMO/13/449). Komisja zaproponowała to rozporządzenie jako część pakietu środków mających wzmocnić prawa ofiar (zob. IP/11/585 i MEMO/11/310). Dyrektywa dotycząca ochrony ofiar – określająca minimalne prawa ofiar przestępstw, niezależnie od miejsca ich pobytu na terytorium UE – już została opublikowana w unijnym dzienniku urzędowym (IP/12/1200). Oba instrumenty uzupełnią europejski nakaz ochrony z 13 grudnia 2011, który zapewnia swobodny przepływ środków ochrony w sprawach karnych w całej Europie. Wynik dzisiejszego głosowania jest ważnym krokiem w stronę zmniejszania luk w ochronie ofiar przemocy domowej, które chcą korzystać ze swojego prawa do swobodnego poruszania się po terytorium UE.
Następne kroki: rozporządzenie zostanie teraz opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE i wejdzie w życie 11 stycznia 2015 r. Dania nie będzie uczestniczyć.
Kontekst
18 maja 2011 roku Komisja Europejska zaproponowała pakiet środków, by zapewnić podstawowy poziom praw, wsparcia i ochrony dla ofiar na całym obszarze UE, niezależnie od miejsca pochodzenia i zamieszkania.
Częścią tej inicjatywy był wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie wzajemnego uznawania środków ochrony w sprawach cywilnych. W razie wyjazdu lub przeprowadzki do innego kraju UE zapewni ono ofiarom przemocy (takiej jak przemoc domowa) możliwość korzystania z zakazu zbliżania się lub nakazu ochrony wydanemu wobec sprawcy, a także będzie uzupełnieniem europejskiego nakazu ochrony, przyjętego 13 grudnia 2011 roku, odnoszącego się do nakazów ochrony w sprawach karnych.
Drugi wniosek – dotyczący praw ofiar – został przyjęty 4 października 2012 przez Radę Ministrów (IP/12/1066), po tym, jak Parlament Europejski przyjął ją przytłaczającą większością głosów 12 września 2012 (MEMO/12/659). Dyrektywa wyznacza podstawowe prawa ofiar, niezależnie od miejsca ich pobytu w UE. Ma ona zagwarantować, że:
- ofiary będą traktowane z szacunkiem, a policja, oskarżyciele i sędziowie będą odpowiednio przeszkoleni do pracy z nimi;
- ofiary zawsze uzyskają informację o swoich prawach, przedstawioną w sposób dla nich zrozumiały;
system pomocy ofiarom przemocy będzie funkcjonował w każdym państwie członkowskim; - ofiary będą mogły, jeśli tego zechcą, uczestniczyć w rozprawach sądowych i będzie im zapewniona pomoc w dotarciu na rozprawę;
- ofiary z grup najbardziej narażonych, jak dzieci, ofiary gwałtu, osoby niepełnosprawne – będą identyfikowane i otaczane odpowiednią opieką;
- ofiarom będzie zapewniona opieka na czas śledztwa policyjnego i postępowania sądowego.
Państwa członkowskie mają teraz trzy lata na wdrożenie przepisów dyrektywy do swojego prawa krajowego.
Każdego roku nawet 15 proc. ludności UE pada ofiarą przemocy. Ryzyko stania się ofiarą przemocy jest takie samo za granicą, jak w miejscu zamieszkania. Rocznie, w obrębie UE, Europejczycy odbywają około 1,25 miliarda podróży turystycznych; niektórzy z nich padną ofiarą przemocy w innym niż własny kraju.
Minimalne przepisy na rzecz ofiar stanowią część szerszego unijnego celu, polegającego na budowaniu europejskiego obszaru sprawiedliwości, aby obywatele w dowolnym miejscu w UE mogli liczyć na jednakowy zakres praw podstawowych i mieli zaufanie do wymiaru sprawiedliwości.
