Zaproponowane przez ustawodawcę przepisy nakładają na detektywa obowiązek sporządzenia notatki z czynności czy to zniszczenia danych osobowych, czy przekazania ich. Przepis określa co notatka powinna zawierać oraz nakazuje dołączenie jej do umowy zlecenia. Wprowadzenie tego przepisu z jednej strony ma zabezpieczyć detektywa przed ewentualnymi posądzeniami o niezgodne z prawem wykorzystywanie zgromadzonych materiałów – np. ich rozpowszechnianiem bez wiedzy i zgody osób zainteresowanych, a z drugiej strony – przepis ten umożliwi organom kontrolnym sprawdzenie prawidłowości postępowania detektywa z danymi osobowymi.
W rozdziale dotyczącym wymagań kwalifikacyjnych detektywów – w art. 29 zaproponowano uchylenie w ust. 1 pkt 7. Aktualnie obowiązujące brzmienie przepisu ogranicza krąg osób w stosunku do których można stosować tę przesłankę – wyłącznie do osób wymienionych w tym przepisie, bez możliwości zastosowania tej przesłanki do innych grup zawodowych. Przepisy ograniczają także wymagania zdrowotne osób ubiegających się o licencje detektywa wyłącznie do zdolności psychicznej do wykonywania zawodu. Zawód detektywa nie jest związany ze szczególnymi wymaganiami w zakresie zdrowia fizycznego. Detektyw z racji wykonywanych obowiązków nie musi wykonywać ciężkiej pracy fizycznej. Należy natomiast położyć szczególny nacisk na stan zdrowia psychicznego kandydata i osoby wykonującej zawód detektywa uprawdopodobniający, że detektyw nie będzie nadużywał przyznanych uprawnień. Pozostawienie wymogu odpowiedniego zdrowia fizycznego może zamknąć drogę do wykonywania tego zawodu dla osób, posiadających bogate doświadczenie, ale mających orzeczoną grupę inwalidzką z powodu jakiejś dysfunkcji fizycznej. Do przesłanek uprawniających do ubiegania się o licencję dodano zaświadczenie o zdaniu egzaminu bądź decyzję o uznaniu kwalifikacji w zawodzie detektywa. Doprecyzowano również przepisy, na podstawie których może nastąpić uznanie kwalifikacji zawodowych, eliminując dowolność interpretacji. Uznanie kwalifikacji – będzie mogło nastąpić wyłącznie na podstawie przepisów ustawy o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej.
Ponadto zaproponowano oddzielenie procedury przeprowadzania egzaminu od procedury postępowania administracyjnego związanej z wydawaniem licencji detektywa. Całość postępowania administracyjnego w zakresie wydawania licencji pozostaje w gestii KWP/KSP, podczas gdy procedura organizacji przeprowadzenia egzaminu będzie w kompetencji Komendanta Głównego Policji. Komendant Główny będzie przeprowadzać egzamin dla osób ubiegających się o licencję detektywa, w miejsce dotychczasowych egzaminów organizowanych przez komendanta stołecznego i komendantów wojewódzkich Policji. Aktualnie procedura egzaminacyjna jest przez obywateli postrzegana jako część postępowania administracyjnego związanego z wydawaniem licencji, a w związku z tym negatywny wynik egzaminu jest traktowany jako podstawa do złożenia odwołania od decyzji w sprawie wydawania licencji detektywa.
Zaproponowano także zmiany w składzie komisji egzaminacyjnej, zmniejszając jej skład do 6 osób, w tym wprowadzono przedstawiciela organizacji zawodowych zrzeszających środowisko detektywów. W stosunku do obecnego stanu, ograniczono zakres tematów obowiązujących na egzaminie, wyłączając wiktymologię i psychologię sądową, a włączając się przepisy regulujące zasady wykonywania działalności gospodarczej w zakresie usług detektywistycznych. Złożenie egzaminu z wynikiem pozytywnym potwierdzone zostanie zaświadczeniem wystawianym przez Przewodniczącego Komisji. Zaświadczenie to będzie jednym z dokumentów wymaganych w postępowaniu o wydanie licencji, składanym we właściwej komendzie wojewódzkiej Policji.
Ustawodawca uznał również za zasadne, aby do egzaminu na licencję detektywa przystępowali wszyscy kandydaci w pełnym zakresie tematycznym bez zaliczania osobom z niektórych grup zawodowych części tematów. Obecnie takie preferencje dla niektórych osób wynikają z rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 listopada 2002 r. w sprawie egzaminów dla osób ubiegających się o wydanie licencji detektywa i wymagają dokonywania przez Komisję egzaminacyjną interpretacji zakresu zwolnień. Obecny stan prawny budzi także kontrowersje wśród przystępujących do egzaminu. Za zasadnością wyłączenia uprzywilejowania niektórych grup zawodowych przemawia również dążenie innych grup – do objęcia podobnymi wyłączeniami. Ze racji tego, że wykonywanie zawodu detektywa jest trudne i wymagające w szczególności dużego doświadczenia „zawodowego” i „życiowego” – zdawanie egzaminów przed centralną komisją egzaminacyjną powołaną przez Komendanta Głównego Policji powinno być postrzegane jako potwierdzenie wiedzy nabytej czy to w wyniku ukończenia przedmiotowej szkoły czy posiadanego doświadczenia wynikającego z uprawiania określonego zawodu.
Usługi detektywistyczne przez obywateli są postrzegane jako działania quasi policyjne, wprawdzie działania detektywów nie zawsze wiążą się, jak w przypadku działań policyjnych, z obszarem gdzie nastąpiło naruszenie prawa, ale w znacznej mierze dotyczą intymnych sfer życia klientów i działań w obszarze gospodarczo-bussinesowym. Działalność ta również m.in. i z tych względów powinna być wykonywana profesjonalnie, a to zapewnić mogą detektywi mający odpowiednie kwalifikacje. Dlatego też dla osób, które mają doświadczenie zawodowe albo profilowane wykształcenie – egzamin będzie niewątpliwie łatwiejszy. Egzamin na licencję detektywa będzie przeprowadzany w formie pisemnej i ustnej. Do egzaminu ustnego można przystąpić po pozytywnym złożeniu egzaminu pisemnego.
