List gończy
List gończy jest rodzajem publicznego ogłoszenia, które informuje o poszukiwaniu osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub osób zbiegłych z aresztu, czy więzienia. Jeżeli więc oskarżony, w stosunku do którego wydano postanowienie o tymczasowym aresztowaniu, ukrywa się, sąd lub prokurator może wydać postanowienie o poszukiwaniu go właśnie listem gończym. W przypadku, gdy postanowienie o tymczasowym aresztowaniu nie było wydane, można postanowienie takie wydać bez względu na to, czy nastąpiło przesłuchanie podejrzanego. Listy gończe służą poszukiwaniom sprawców, którzy popełnili raczej poważniejsze przestępstwa, choć można je wykorzystywać także w sprawach o mniejszej szkodliwości społecznej. Poszukiwania prowadzą właściwe jednostki policji a sprawami bardziej skomplikowanymi zajmują się wyspecjalizowane komórki poszukiwawcze. Sposoby prowadzenia poszukiwań regulują odpowiednie wewnętrzne instrukcje. Treść listu gończego
W liście gończym podaje się:
– sąd lub prokuratora, który wydał postanowienie o poszukiwaniu listem gończym,
– dane o osobie, które mogą ułatwić jej poszukiwanie, a przede wszystkim personalia, rysopis, znaki szczególne, miejsce zamieszkania i pracy, z dołączeniem w miarę możliwości fotografii poszukiwanego,
– informację o treści zarzutu postawionego oskarżonemu oraz o postanowieniu o jego tymczasowym aresztowaniu albo o zapadłym wyroku,
– wezwanie każdego, kto zna miejsce pobytu poszukiwanego, do zawiadomienia o tym najbliższej jednostki Policji, prokuratora lub sądu,
– ostrzeżenie o odpowiedzialności karnej za ukrywanie poszukiwanego lub dopomaganie mu w ucieczce.
W sytuacji, gdy poszukiwany jest szczególnie niebezpieczny lub posiada broń, wówczas taka informacja również znajduje się w liście. W ogłoszeniu można wyznaczyć nagrodę za ujęcie lub przyczynienie się do ujęcia poszukiwanego, a także udzielić zapewnienia o utrzymaniu tajemnicy co do osoby informującej. List gończy rozpowszechnia się, zależnie od potrzeby, przez rozesłanie, rozplakatowanie lub opublikowanie, w szczególności za pomocą prasy, radia i telewizji a także Internetu.
Europejski nakaz aresztowania
Europejski nakaz aresztowania (ENA), to uproszczona forma ekstradycji osoby podejrzanej lub skazanej, przebywającej w jednym z państw członkowskich Unii Europejskiej. W razie podejrzenia, że osoba ścigana za przestępstwo podlegające jurysdykcji polskich sądów karnych może przebywać na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, właściwy miejscowo sąd okręgowy, na wniosek prokuratora, a w postępowaniu sądowym i wykonawczym – z urzędu lub na wniosek właściwego sądu
rejonowego, może wydać taki nakaz. Należy pamiętać, że może on zostać wydany tylko i wyłącznie przeciwko temu, kto jest podejrzanym w postępowaniu przygotowawczym lub oskarżonym w postępowaniu sądowym, jak również osobą skazaną prawomocnym wyrokiem sądowym. Wydanie ENA nie jest możliwe w drobnych sprawach i jest niedopuszczalne:
– w związku z prowadzonym przeciwko osobie ściganej postępowaniem karnym o przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności do roku,
– w celu wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej w wymiarze do 4 miesięcy albo innego środka polegającego na pozbawieniu wolności na czas nieprzekraczający 4 miesięcy.
Ważne jest także, że nakaz można wydać jedynie w odniesieniu do przestępstw popełnionych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i w przypadku podejrzenia, że osoba ścigana przebywa na terytorium państwa członkowskiego UE. W sytuacji, gdy miejsce pobytu osoby ściganej jest znane, sąd okręgowy, który wydał nakaz, przekazuje go bezpośrednio właściwemu organowi sądowemu państwa wykonania nakazu. Z kolei odpis ENA przekazuje się Ministrowi Sprawiedliwości.
Treść ENA
Europejski Nakaz Aresztowania wydaje właściwy miejscowo sąd okręgowy, na wniosek prokuratora. Nakaz powinien zawierać:
– oznaczenie sądu występującego, ze wskazaniem jego adresu, numeru telefonu, telefaksu i adresu poczty elektronicznej,
– datę oraz miejsce wydania nakazu,
– dane określające tożsamość i obywatelstwo osoby ściganej,
– sygnaturę, rodzaj i treść prawomocnego albo podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu, w związku z którym nakaz został wydany,
– przytoczenie opisu i kwalifikacji prawnej czynu,
– górną granicę ustawowego zagrożenia karą pozbawienia wolności przestępstwa, o które toczy się postępowanie, lub wysokość orzeczonej kary pozbawienia wolności albo innego środka polegającego na pozbawieniu wolności,
– zwięzły opis stanu faktycznego sprawy,
– wskazanie następstw czynu nieobjętych ustawowymi znamionami przestępstwa.
Nakaz musi zostać również przetłumaczony na język urzędowy państwa wykonania nakazu. Urzędowy wzór ENA znajduje się w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 marca 2012r. w sprawie określenia wzoru europejskiego nakazu aresztowania (Dz. U. z 2012r., Nr 0, poz. 266)
Ograniczenia ENA
Europejski Nakaz Aresztowania jest ograniczony wyłącznie do przestępstwa w nim wskazanego. Osoby przekazanej w wyniku wykonania nakazu nie można ścigać za przestępstwa inne niż te, które stanowiły podstawę przekazania, ani wykonać orzeczonych wobec niej za te przestępstwa kar pozbawienia wolności albo innych środków polegających na pozbawieniu wolności. Sąd, który prawomocnie orzekł w sprawie, może zarządzić wykonanie kary tylko za te przestępstwa, które stanowiły podstawę przekazania osoby ściganej. W posiedzeniu sądu mają prawo wziąć udział prokurator i osoba ścigana. Ograniczenie to nie ma jednak zastosowania w następujących sytuacjach:
– państwo wykonania nakazu złożyło oświadczenie o dopuszczalności ścigania lub wykonania kar pozbawienia wolności albo innych środków polegających na pozbawieniu wolności za wszystkie czyny popełnione przed przekazaniem, chyba że organ sądowy tego państwa w orzeczeniu o przekazaniu postanowił inaczej,
– osoba przekazana, pomimo takiej możliwości, nie opuściła terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ciągu 45 dni od dnia prawomocnego zakończenia postępowania albo po opuszczeniu terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na nie powróciła,
– nie została orzeczona kara pozbawienia wolności albo inny środek polegający na pozbawieniu wolności,
– postępowanie karne nie wiąże się ze stosowaniem wobec osoby ściganej środka polegającego na pozbawieniu wolności,
– czyn osoby ściganej jest zagrożony karą lub środkiem niepolegającymi na pozbawieniu wolności,
– osoba ścigana wyraziła zgodę na przekazanie i zrzekła się korzystania z prawa określonego w § 1,
– osoba ścigana, po jej przekazaniu, złożyła przed sądem właściwym do rozpoznania sprawy oświadczenie o zrzeczeniu się korzystania z przysługującego jej prawa w odniesieniu do czynów popełnionych przed przekazaniem,
– organ sądowy państwa wykonania nakazu, który przekazał osobę ściganą, na wniosek sądu właściwego do rozpoznania sprawy, wyraził zgodę na ściganie lub wykonanie kar pozbawienia wolności albo innych środków polegających na pozbawieniu wolności za przestępstwa popełnione przed przekazaniem.
Na poczet orzeczonej lub wykonywanej kary pozbawienia wolności zalicza się okres faktycznego pozbawienia wolności w państwie wykonania nakazu w związku z przekazaniem.
