Jeżeli dziecko urodzi się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Natomiast, gdy dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża.
Obalenie domniemania
Te domniemania ustawowe mogą być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa. Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem sto osiemdziesiątego dnia od zawarcia małżeństwa, do obalenia domniemania ojcostwa wystarczy, że w procesie o zaprzeczenie ojcostwa mąż oświadczy, że nie jest ojcem dziecka. Jeżeli jednak mąż obcował z matką dziecka nie dawniej niż z trzechsetnym, a nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka albo jeżeli zawierając małżeństwo wiedział, że żona jest w ciąży, obalenie domniemania ojcostwa może nastąpić tylko wtedy, gdy zachodzi niepodobieństwo, żeby mąż mógł być ojcem dziecka.
Wytoczenie powództwa jest ograniczone w czasie
Mąż matki może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o urodzeniu dziecka przez żonę. Powinien on wytoczyć powództwo przeciwko dziecku i matce, a jeżeli matka nie żyje – przeciwko dziecku. Matka może również wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa swego męża w tym samym terminie, czyli sześciu miesięcy od urodzenia dziecka, pozywając męża i dziecko, a jeżeli mąż nie żyje – tylko dziecko. Obalenie domniemania ojcostwa może nastąpić tylko przez wykazanie niepodobieństwa, żeby mąż mógł być ojcem dziecka.
Dziecko także może wnosić o zaprzeczenie ojcostwa
Dziecko po dojściu do pełnoletności może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa męża swojej matki, nie później jednak niż w ciągu trzech lat od osiągnięcia pełnoletności. Pełnoletnie dziecko powinno wytoczyć powództwo przeciwko mężowi swojej matki oraz matce, a jeżeli ona nie żyje – przeciwko jej mężowi. Jeśli natomiast nie żyje mąż matki, powództwo powinno być wytoczone przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy. Zaprzeczenie nie jest dopuszczalne po śmierci dziecka.
Powództwo może wytoczyć także prokurator
Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa może wytoczyć także prokurator. Prokuratora jednak nie obowiązują terminy do wytoczenia powództwa podane pod pkt 3 i 4 niniejszego pouczenia. Może on wytoczyć powództwo w każdym czasie. Jest to o tyle istotne, że jeżeli mąż matki spóźni się z wytoczeniem powództwa w czasie gdy takie uprawnienie mu przysługuje, może zwrócić się do prokuratora z wnioskiem aby ten w jego imieniu takie powództwo wytoczył.
Wytoczenie powództwa
Właściwy do rozpoznania sprawy o zaprzeczenie ojcostwa jest sąd rejonowy miejsca zamieszkania pozwanego. Jeżeli nie jest to możliwe, sprawę wytacza się w sądzie rejonowym miejsca zamieszkania strony powodowej (wnoszącej sprawę). Do pozwu o zaprzeczenie ojcostwa dołącza się nadto jeden odpis pozwu dla prokuratora. W pozwie należy wskazać na dowody na poparcie swoich twierdzeń, m. in. można wnosić o dokonanie niezbędnych badań DNA, powołać świadków, załączać dowody z dokumentów. Przebieg całego postępowania zależy od aktywności stron, w tym od składanych przez nich wniosków dowodowych. Po zakończeniu postępowania sąd na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego wydaje stosowne orzeczenie, w którym dokonuje ustalenie ojcostwa.
J/O
