Spis treści
Brak wiedzy o mediacji i innych sposobach polubownego rozwiązywania sporów hamuje rozwój mediacji. Dlatego też część propozycji zawartych w nowych przepisach ma uświadomić stronom sporu, że mediacja może być alternatywą wobec procesu sądowego i co dla nich najważniejsze umożliwia zakończenie konfliktu w tańszy, szybszy i mniej sformalizowany sposób.
Opłata od wniosku o zatwierdzenie ugody pozasądowej zawartej przed mediatorem
Jedną z zachęt jaką przygotowało ministerstwo gospodarki jest zwolnienie od opłaty sądowej wniosku o zatwierdzenie ugody pozasądowej zawartej przed mediatorem, a także możliwość zwolnienia od kosztów mediacji sądowej osób ubogich. Tego rodzaju rozwiązania mają skłonić strony do podejmowania prób polubownego rozwiązania sporu, zarówno przed skierowaniem sprawy do sądu, jak i w toku postępowania na najwcześniejszym jego etapie. Co więcej, przewidziano zaliczenie kosztów mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd do kosztów sądowych, co umożliwi zwolnienie osób niezamożnych od kosztów mediacji. Sąd uzyska również możliwość obciążenia strony, która w sposób nieuzasadniony odmówiła poddania się mediacji, częścią kosztów powstałych na skutek zdecydowanie nagannego i nielojalnego zachowania strony względem sądu lub przeciwnika procesowego.
W założeniach do projektu ustawy uwzględniony został także system usprawnień w procesie cywilnym takich jak: ułatwienie wyboru mediatora z publicznie dostępnej listy mediatorów stałych czy jak najszybsze przekazywanie danych kontaktowych stron mediatorowi.
Polubowne rozwiązanie sporu przed skierowaniem sprawy do sądu
Ministerstwo zaproponowało wprowadzenie obowiązku informowania w pozwie o podjęciu próby polubownego rozwiązania sporu przed skierowaniem sprawy do sądu. W przypadku, gdy nie podjęto takiej próby, powód powinien wyjaśnić przyczyny. Takie rozwiązanie ma uświadomić stronom, że każdy spór powinien zostać poprzedzony oceną, czy sprawa może zostać zakończona polubownie, a sędziemu ułatwi podjęcie decyzji o skierowaniu stron do mediacji w toku postępowania sądowego. Przewidziano także wzmocnienie obowiązku informowania przez sąd o możliwości skierowania sprawy do mediacji, w szczególności na wstępnym etapie postępowania. Sędzia powinien ocenić, czy sprawa może zostać rozwiązana poprzez mediację oraz nakazać stronom wzięcie udziału w spotkaniu informacyjnym, podczas którego uzyskają informację na temat mediacji albo wezwać strony na posiedzenie niejawne. Skierowanie stron do mediacji będzie możliwe na każdym etapie sprawy, a także więcej niż raz w toku postępowania.
Wybór mediatora
Przewiduje się, że strony postępowania uzyskają pierwszeństwo przy wyborze mediatora. Mediator będzie mógł zapoznać się z aktami sprawy zaraz po przestąpieniu stron do mediacji, dane kontaktowe stron sąd przekaże mediatorowi w jak najkrótszym czasie. Mediacja będzie mogła zostać wyznaczona na okres do 3 miesięcy. W przypadku, gdy nie dojdzie do wszczęcia mediacji przedsądowej z powodów niezależnych od wierzyciela, ponieważ przykładowo druga strona nie wyrazi zgody na mediację, to wierzyciel zachowa pozytywne skutki związane z przerwaniem biegu przedawnienia roszczenia, jeżeli wniesie pozew w terminie 3 miesięcy.
