O milczącym przyjęciu oferty stanowi art. 69 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim do zawarcia umowy poprzez milczące przyjęcie oferty dochodzi, gdy strony pozostające ze sobą w stałych kontaktach tak ustaliły lub jeżeli z treści oferty wynika, iż dojście do oferenta oświadczenia adresata oferty o przyjęciu oferty nie jest potrzebne, i jeśli adresat przystąpił do wykonywania umowy w określonym czasie. W przeciwnym razie umowa nie zostaje zawarta.
Nie chcę takiego "prezentu"!
Inaczej sytuacja przedstawia się w razie otrzymania przez konsumenta niezamówionego towaru, który został nadesłany przez przedsiębiorcę. Ustawodawca polski stoi na stanowisku, że konsumentów należy chronić przed nieuczciwymi działaniami profesjonalnych podmiotów; nie inaczej jest w tej sytuacji. Do omawianego przypadku znajdzie zastosowanie ustawa z dnia 20 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. Nr 22, poz. 271, ze zm.).
Jeśli przedsiębiorca wysyła konsumentowi niezamówiony produkt, nie ma prawa żądać z tego tytułu wynagrodzenia. Art. 15 wspomnianej powyżej ustawy krótko i precyzyjnie stanowi, że "spełnienie świadczenia niezamówionego przez konsumenta następuje na ryzyko przedsiębiorcy i nie nakłada na konsumenta żadnych zobowiązań". Wyobraźmy sobie sytuację, że konsument korzystał przez jakiś czas z usług przedsiębiorcy i nabywał od niego różne, wybrane np. Z katalogu, produkty. Czy oznacza to, że automatycznie ma obowiązek zapłaty za każdy kolejny towar przysłany przez tego przedsiębiorcę? Nie. Co więcej, koszty i ryzyko utraty, uszkodzenia lub ubytku towaru w całości poniesie przedsiębiorca. Choćby do niezamówionej przesyłki przedsiębiorca dołączył rachunek lub fakturę, od dobrej woli konsumenta zależy, czy zapłaci cenę.
Co zatem zrobić, gdy otrzymamy niezamówioną przesyłkę?
Tak naprawdę – nie musimy robić nic, ani płacić, ani odsyłać jej do nadawcy. Pamiętajmy, że wiele firm uczyniło sobie z wysyłania niezamówionych towarów pomysł na biznes. Oczekują, że co najmniej połowa nieznających swoich praw konsumentów zapłaci bojąc się konsekwencji braku działania, np. doliczenia odsetek za zwłokę w zapłacie czy wpisu do rejestru dłużników. Jeśli zdecydujemy się towar odesłać, koszt winien przyjąć na siebie przedsiębiorca. Nawet jeśli nie zdecydujemy się na odesłanie towaru, warto skontaktować się z nieuczciwym sprzedawcą i stanowczo zażądać nieprzysyłania żadnych niezamówionych towarów w przyszłości (możemy także poprosić o usunięcie naszych danych osobowych z jego bazy). Kopię takiego maila zachowajmy – może być przydatna w razie kłopotów z tym przedsiębiorcą w przyszłości.
Przedsiębiorcy muszą bardziej uważać
Większą czujnością muszą wykazać się przedsiębiorcy. Zgodnie z art. 682 Kodeksu jeśli przedsiębiorca otrzyma od osoby, z którą pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych, ofertę zawarcia umowy, to brak niezwłocznej odpowiedzi poczytuje się za przyjęcie oferty. Zilustrujmy to przykładem. Do biura przyszła przesyłka, której nikt wyraźnie nie zamawiał. Została wysłana przez kontrahenta. Jeżeli zostanie ustalone, że kontrahent ten wcześniej przedstawił ofertę nabycia danej rzeczy, np. wysłał mail, o którym zapomniano i przedsiębiorca nań nie zareagował – umowa została zawarta. Zadecydował o tym brak niezwłocznej reakcji odbiorcy oferty, którym jest przedsiębiorca.
Aby zatem doszło do zawarcia umowy pomimo braku odpowiedzi na ofertę, zaistnieć muszą trzy warunki.
a) adresatem oferty jest przedsiębiorca
b) oferta dotyczy zawarcia umowy w ramach działalności prowadzonej przez adresata oferty
c) podmiot, który składa ofertę i jej adresat muszą pozostawać w stałych stosunkach gospodarczych.
