Spis treści
Nowy program
Rząd zdecydował, że w latach 2018-2025 realizowany będzie program Dostępność plus. Zdaniem pomysłodawców, jego realizacja doprowadzi do przełomu w rozwoju cywilizacyjnym i jakości życia wszystkich mieszkańców naszego kraju, bo poprawa dostępności infrastruktury, komunikacji czy usług następuje w Polsce zbyt wolno.
Założenia programu
Program stanowi znaczące rozszerzenie projektu strategicznego pn. Przestrzeń dla wszystkich, wskazanego w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Jego założenia wynikają wprost z wymagań i zapisów międzynarodowej Konwencji Praw Osób Niepełnosprawnych. Jednocześnie program wprost odpowiada na potrzeby osób z niepełnosprawnościami, bo powstawał we współpracy ze środowiskiem osób niepełnosprawnych i organizacjami pozarządowymi wspierającymi takie osoby. Na jego realizację zostanie przeznaczone 23,2 mld zł, w tym publiczne środki zagraniczne – 19,6 mld zł (co stanowi ok. 84 proc. budżetu), publiczne środki krajowe – 2,3 mld zł (ok. 10 proc.) oraz środki prywatne, czyli 1,3 mld zł (prawie 6 proc.).
Do kogo adresowany jest nowy program?
Rada Ministrów wskazuje, że program adresowany jest do wszystkich obywateli, ze szczególnym uwzględnieniem osób starszych i niepełnosprawnych. Szacuje się, że nawet 30 proc. społeczeństwa może mieć trwałe lub czasowe ograniczenia w mobilności czy percepcji (np. ludzie poruszający się przy pomocy kul, lasek, balkoników, protez, wózków inwalidzkich), niesłyszący, niedowidzący, z trudnościami manualnymi i poznawczymi (np. po udarze, chorujący na alzheimera), kobiety w ciąży, osoby z wózkiem dziecięcym, z ciężkim bagażem oraz słabsze fizycznie, mające trudności w poruszaniu się, itp. Przyjęte rozwiązania mają w praktyce zapewnić dostępność architektoniczną, informacyjną i komunikacyjną przestrzeni publicznej, także ludziom w pełni sprawnym (np. windy, podjazdy).
Główne cele programu
Głównym celem programu jest podniesienie jakości i zapewnienie niezależności życiowej wszystkim obywatelom. Cele szczegółowe zdefiniowano wokół trzech filarów dotyczących:
- stworzenia regulacji prawnych i instytucjonalnych do wdrażania dostępności;
- poprawy dostępności fizycznej, cyfrowej i usług;
- wykorzystania dostępności produktów i usług do zwiększania przewag konkurencyjnych polskich przedsiębiorstw, w tym także na rynkach międzynarodowych.
Szacowane skutki realizacRada ji Programu
Ministrów szacuje, że realizacja działań programu pomoże wielu osobom uniknąć wykluczenia społecznego, umożliwi im samodzielne i godne funkcjonowanie, a także zwiększy poziom niezależności życiowej osób niepełnosprawnych i seniorów. Przyczyni się też do zwiększenia zatrudnienia osób niepełnosprawnych i starszych (chodzi o wykorzystanie ich doświadczenia zawodowego), a także poczucia wspólnoty oraz zadowolenia z uprawianej aktywności i satysfakcji z życia.
Szczegóły zadań wykonywanych w ramach nowego programu
Program „Dostępność plus” zakłada dwutorowe zwiększanie dostępności. Pierwszym, strategicznym wymiarem jest trwałe włączenie problematyki dostępności do wszystkich polityk publicznych, do praktyki planowania, realizacji i oceny funkcjonowania państwa. Drugim wymiarem są inwestycje (budowlane, transportowe, technologiczne) m.in. w istniejące budynki użyteczności publicznej i wielorodzinne zasoby mieszkaniowe, przestrzeń, środki transportu, strony internetowe czy usługi o charakterze powszechnym. Chodzi o dofinansowanie likwidacji barier w szkołach, na dworcach i przystankach, w bibliotekach, przychodniach i szpitalach, dzięki czemu obiekty te staną się bardziej dostępne. W wyniku realizacji programu przestrzeń publiczna będzie dostępna dla wszystkich. Powstaną miejsca i budynki użyteczności publicznej, w których nie będzie barier architektonicznych, technicznych i komunikacyjnych. Zaplanowane działania obejmą poprawę dostępności miejsc użyteczności publicznej dla wszystkich obywateli (np. przejść, parków, domów kultury, szkół, bibliotek i kościołów) oraz usług o charakterze powszechnym (np. bankowych, pocztowych, transportowych, audiowizualnych). Przy uwzględnianiu dostępności w planach inwestycyjnych wzięto pod uwagę różnorodność potrzeb osób z różnymi ograniczeniami mobilności.
Zmiany w budownictwie i infrastrukturze publicznej
Program zakłada, że nowo powstające budynki wielorodzinne będą od razu spełniały kryteria dostępności. Jednocześnie stworzona zostanie możliwość udzielania tanich i częściowo umarzanych pożyczek dla samorządów i spółdzielni mieszkaniowych na likwidację barier w budynkach już istniejących (chodzi np. o montaż wind, wideofonów, poręczy, podjazdów czy specjalnych czujników). Zaplanowano też wprowadzenie możliwości udzielenia dofinansowania z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych do kosztów zamiany mieszkania przez osobę niepełnosprawną na inne, jeśli takiego lokalu lub budynku (z różnych przyczyn) nie będzie można dostosować do warunków dostępności.
Poprawiona zostanie istniejąca infrastruktura publiczna i otoczenie wokół niej (dworce, przystanki, parki, chodniki). Część dworców kolejowych zostanie zmodernizowana, dzięki czemu staną się one bardziej przyjazne dla wszystkich podróżnych, także tych ze szczególnymi potrzebami. Nowo zakupione autobusy i tramwaje będą spełniały kryteria dostępności (informacja głosowa, oznaczenia tyflograficzne, czyli dla osób niewidzących i słabo widzących, kontrastowa kolorystyka).
Zmiany obejmą także Internet i usługi administracji publicznej
Wszystkie publiczne serwisy internetowe będą spełniać wymogi dostępności. Również zasoby i usługi administracji publicznej będą dostępne dla wszystkich. Numer alarmowy 112 zostanie dostosowany do możliwości osób mających problemy z mową i słuchem (głuchych i słabosłyszących). Połowa czasu antenowego w telewizji publicznej będzie dostępna dla wszystkich (audiodeskrypcja, napisy).
Szkolnictwo bardziej przyjazne osobom i młodzieży ze specjalnymi potrzebami
Zwiększy się liczba szkół dostępnych dla uczniów ze specjalnymi potrzebami, w tym z niepełnosprawnościami (ma to dotyczyć także uczelni i placówek kultury). Z kolei specjalne centra wspierające edukację włączającą, efektywnie wykorzystujące wiedzę i umiejętności specjalistów, sprawią, że więcej dzieci z problemami rozwojowymi będzie mogło się uczyć i korzystać z placówek ogólnodostępnych (np. edukacyjnych, kulturalnych). Placówki ochrony zdrowia staną się także bardziej przyjazne pacjentom ze szczególnymi potrzebami. W wielu miejscach będzie można skorzystać z pomocy asystenta osobistego czy np. tłumacza języka migowego.
Źródło:
Uchwała w sprawie ustanowienia rządowego programu Dostępność plus.
Oficjalna strona Prezesa Rady Ministrów
