Aby zachodziły znamiona przestępstwa nadużycia zaufania, zachowanie się sprawcy czynu zabronionego musi składać się na trzy elementy:
- formalną szczególną powinność określonego zachowania się sprawcy na rzecz pokrzywdzonego (szczególne okoliczności popełnienia czynu);
- nadużycie przez sprawcę swoich uprawnień lub niedopełnienie przez niego swoich obowiązków (realizacja znamion czynnościowych);
- wynik realizacji przez sprawcę znamion czynnościowych w postaci powstania u pokrzywdzonego określonej szkody (znamię skutku).
Wszystkie wskazane elementy muszą wystąpić łącznie. Wszystkie one powinny także znaleźć się w opisie czynu sprawcy, z uwzględnieniem łączącego je związku przyczynowo-skutkowego.
Czyli podstawową kwestą dla odpowiedzialności karnej pracownika, jest to czy przekroczył on swoje uprawniania lub nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku. Obowiązki te muszą być precyzyjnie określone, czy to w zawartej umowie, zakresie obowiązków czy też w przepisach prawa. Nie jest możliwe pociągnięcie do odpowiedzialności karnej na podstawie tego przepisu, osoby, która wyrządziła prowadzonemu przez siebie przedsiębiorstwu szkodę majątkową na skutek zachowania nieleżącego w zakresie jej kompetencji (uprawnień i obowiązków). Wówczas można rozważać odpowiedzialność ale z zupełnie innej podstawy prawnej, chyba że te uprawnienia i obowiązki będą wskazane ogólnie, np. poprzez udzielenie pełnomocnictwa do prowadzenia interesów przedsiębiorstwa, którego treścią jest "dbanie o dobro i zysk przedsiębiorstwa".
Kolejną przesłanką odpowiedzialności jest powstanie co najmniej znacznej szkody. Znaczną szkodą zgodnie z art. 115 § 5, w zw. z art. 115 § 7 kk, jest szkoda, której wartość w chwili popełnienia czynu zabronionego przekracza dwustukrotną wartość najniższego miesięcznego wynagrodzenia. A szkodą w wielkich rozmiarach, jest szkoda której wartość przekracza w chwili popełnienia czynu zabronionego, przekracza tysiąckrotną wartość najniższego miesięcznego wynagrodzenia (art. 115 § 6, w zw. z art. 115 § 7 kk).
Gdy szkoda jest wielkich rozmiarów, to mamy wówczas postać kwalifikowaną przestępstwa określonego w art. 296, zagrożoną karą pozbawienia wolności od roku do lat 10. Łagodniejsza odpowiedzialność karna występuje w przypadku, gdy sprawca działa nieumyślnie, wówczas podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Istotną dla ustalenia zakresu odpowiedzialności sprawcy, jest także kwestia zawinienia, czyli to czy umyślnie dokonał on przekroczenia uprawnień lub nie dopełnił obowiązków, czy też czyn nosi znamiona winy nieumyślnej. O winie umyślnej mówimy wówczas gdy sprawca ma zamiar jego popełnienia, tj. chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi (art. 9 § 1 kk). Wina nieumyślna, gdy sprawca nie mając zamiaru popełnienia czynu zabronionego, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał lub mógł przewidzieć (art. 9 § 2 kk).
W przypadku winy nieumyślnej mamy do czynienia z łagodniejszą odpowiedzialnością karną sprawcy tego przestępstwa.
J/O
