Nakaz zapłaty to nie koniec świata, nawet jak przegapiłeś termin jego zaskarżenia. Sprawdź, co możesz zrobić!

Słów kilka o nakazie zapłaty

W sytuacjach określonych przepisami kodeksu postępowania cywilnego sąd może wydać również tzw. nakaz zapłaty. Nakaz zapłaty może być wydany zarówno w postępowaniu upominawczym, jak i postępowaniu nakazowym. Nie oznacza to jednak, że wyżej wymienione orzeczenia sądu są ze sobą tożsame. Poniżej omówimy pokrótce czym różni się nakaz zapłaty wydany w postępowaniu upominawczym od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym, oraz w jaki sposób wnieść od nakazu zapłaty środek odwoławczy.

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Wezwanie do zapłaty
przejdź do formularza »

Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym

Postępowanie upominawcze należy do właściwości sądów rejonowych i okręgowych. Nakaz zapłaty wydaje się, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego, a w innych sprawach, jeżeli przepis szczególny tak stanowi. Nakaz zapłaty nie może być jednak wydany, jeżeli według treści pozwu:

• roszczenie jest oczywiście bezzasadne;
• przytoczone okoliczności budzą wątpliwość;
• zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego;
• miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo gdyby doręczenie mu nakazu nie mogło nastąpić w kraju.

W nakazie zapłaty nakazuje się pozwanemu, żeby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia tego nakazu zaspokoił roszczenie w całości wraz z kosztami albo w tym terminie wniósł sprzeciw do sądu.

Sprzeciw

Adresat nakazu zapłaty może wnieść środek odwoławczy, czyli tzw. sprzeciw. Pismo zawierające sprzeciw wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty, a w przypadku nakazu wydanego przez referendarza sądowego – do sądu, przed którym wytoczono powództwo. W piśmie pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości, czy w części, przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, oraz okoliczności faktyczne i dowody. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w sprzeciwie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Jeżeli pozew wniesiono na urzędowym formularzu, wniesienie sprzeciwu wymaga również zachowania tej formy.

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Sprzeciw od wezwania do zapłaty przejdź do formularza » 

Należy pamiętać, że sąd odrzuca sprzeciw wniesiony po upływie terminu lub z innych przyczyn niedopuszczalny albo którego braków pozwany nie usunął w terminie, zaś nakaz zapłaty, przeciwko któremu w całości lub w części nie wniesiono skutecznie sprzeciwu, ma skutki prawomocnego wyroku.

Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym

Postępowanie nakazowe należy do właściwości sądów rejonowych i okręgowych, zaś sąd rozpoznaje sprawę w postępowaniu nakazowym na posiedzeniu niejawnym, na pisemny wniosek powoda zgłoszony w pozwie.

Sąd wydaje nakaz zapłaty, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych, a okoliczności uzasadniające dochodzone żądanie są udowodnione dołączonym do pozwu:

• dokumentem urzędowym;
• zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem;
• wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu;
• zaakceptowanym przez dłużnika żądaniem zapłaty, zwróconym przez bank i niezapłaconym z powodu braku środków na rachunku bankowym.

Sąd wydaje również nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla, czeku, warrantu lub rewersu należycie wypełnionego, których prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości. W razie przejścia na powoda praw z weksla, z czeku, z warrantu lub z rewersu, do wydania nakazu niezbędne jest przedstawienie dokumentów do uzasadnienia roszczenia, o ile przejście tych praw na powoda nie wynika bezpośrednio z weksla, z czeku, z warrantu lub z rewersu.

Sąd wydaje nakaz zapłaty także na podstawie dołączonej do pozwu umowy, dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego, dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego, odsetek w transakcjach handlowych określonych w ustawie z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. poz. 403) lub kwoty przysługującej tytułem rekompensaty za koszty odzyskiwania należności równowartość kwoty 40 euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne. oraz na podstawie dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów odzyskiwania należności, jeżeli powód dochodzi również zwrotu kosztów odzyskiwania należności poniesionych z tytułu opóźnień w zapłacie w transakcji handlowej, w tym kosztów postępowania sądowego.

Sąd może również wydać nakaz zapłaty, jeżeli bank dochodzi roszczenia na podstawie wyciągu z ksiąg bankowych podpisanego przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku i opatrzonego pieczęcią banku oraz dowodu doręczenia dłużnikowi pisemnego wezwania do zapłaty.

Zasadniczą różnicą jest to, że nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności.

Środek odwoławczy

Wydając nakaz zapłaty sąd orzeka, że pozwany ma w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu zaspokoić roszczenie w całości wraz z kosztami albo wnieść w tym terminie zarzuty. Pismo zawierające zarzuty wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty. W piśmie pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości, czy w części, przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy oraz okoliczności faktyczne i dowody. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w zarzutach bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Jeżeli pozew wniesiono na urzędowym formularzu, wniesienie zarzutów wymaga również zachowania tej formy. Należy pamiętać, że sąd odrzuca zarzuty wniesione po upływie terminu, nieopłacone lub z innych przyczyn niedopuszczalne, jak również zarzuty, których braków pozwany nie usunął w terminie. Nakaz zapłaty, przeciwko któremu w całości lub w części nie wniesiono skutecznie zarzutów, ma skutki prawomocnego wyroku.

Co zrobić, gdy uchybiliśmy terminowi do niesienia zarzutów bądź sprzeciwu?

Kodeks postępowania cywilnego wymienia instytucję przywrócenia terminu. Co do zasady czynność procesowa (a więc wniesienie zarzutów bądź sprzeciwu) podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna. Jeżeli jednak strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Przywrócenie nie jest dopuszczalne, jeżeli uchybienie terminu nie pociąga za sobą ujemnych dla strony skutków procesowych. W przypadku sprzeciwu czy zarzutów ostatnia z wymienionych reguł nie będzie jednak miała – co do zasady – zastosowania z uwagi na charakter i cel środka odwoławczego.

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Wniosek do sądu o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty przejdź do formularza »

Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek. Ponadto równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności procesowej. Kodeks postępowania cywilnego wskazuje również, że po upływie roku od uchybionego terminu, jego przywrócenie jest dopuszczalne tylko w wypadkach wyjątkowych.

Spóźniony lub z mocy ustawy niedopuszczalny wniosek o przywrócenie terminu sąd odrzuca.

Ważne! Zgłoszenie wniosku o przywrócenie terminu nie wstrzymuje postępowania w sprawie ani wykonania orzeczenia. Sąd może jednak, stosownie do okoliczności, wstrzymać postępowanie lub wykonanie orzeczenia. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym. W razie uwzględnienia wniosku sąd może natychmiast przystąpić do rozpoznania sprawy.

Kiedy przywrócenie terminu będzie usprawiedliwione?

Ugruntowane na tle art. 168 k.p.c. orzecznictwo i doktryna zgodnie wskazują, że brak winy w niedokonaniu w terminie czynności procesowej podlega ocenie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności danej sprawy w sposób uwzględniający obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy. Istotną przeszkodą w dokonaniu czynności w terminie może być choroba. Jednak jak wskazuje SN, brak winy w razie choroby strony lub jej pełnomocnika w okresie otwartym do złożenia skargi kasacyjnej ma miejsce wówczas, gdy stan zdrowia realnie uniemożliwił stronie lub jej pełnomocnikowi podjęcie działania osobiście lub za pośrednictwem innych osób (Postanowienie SN z dnia 12 lutego 2014 r., sygn. akt IV CZ 119/13).

Za przyczynę usprawiedliwiającą przekroczenie przez stronę terminu do dokonania czynności procesowej może być uznane również wadliwe bądź niedostateczne pouczenie strony co do terminu i sposobu dokonania tej czynności. Udzielone przez sąd stronie, działającej bez profesjonalnego pełnomocnika, pouczenie co do sposobu i terminu zaskarżenia orzeczenia powinno zawierać jasny i zrozumiały dla niej przekaz, z którego wynika jednoznaczna informacja umożliwiająca skorzystanie z niego (Postanowienie SN z dnia 11 grudnia 2013 r., sygn. akt IC CZ 101/13).

Podstawa prawna:
Art. 353¹, art. 167, art. 168, art. 169, art. 171, art. 172, art. 484¹, art. 485, art. 491, art. 492, art. 493, art. 494, art. 497¹, art. 498, art. 499, art. 502, art. 503, art. 504 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U.2014.101)