W swoim sprawozdaniu opisują one rynek, który jest w coraz większym stopniu rynkiem dynamicznym, innowacyjnym i szybko reagującym na wyzwania. Jest to rynek, który wymaga równie dynamicznej, innowacyjnej i elastycznej reakcji. Sprawozdanie ujawnia „zmieniające się oblicze przestępczości zorganizowanej w Europie”: w przeszłości rynek narkotykowy na terytorium UE skupiał się wokół określonych narkotyków, które wyspecjalizowani przestępcy przemycali wzdłuż dobrze znanych tras. Obecny rynek jest natomiast bardziej „płynny”, coraz częściej wytyczane są nowe trasy, zaś przesyłki coraz częściej zawierają różnorodne substancje. „Bieżące sprawozdanie ujawnia coraz bardziej zintegrowany charakter współczesnego europejskiego rynku narkotykowego; jest to jedno z najbardziej złożonych i postępujących zjawisk przestępczych naszych czasów. Zorganizowane grupy przestępcze coraz częściej zajmują się rozprowadzaniem różnych substancji jednocześnie i coraz większe jest prawdopodobieństwo, że będą łączyć swoje siły. Zróżnicowaniu ulega również sam przemyt narkotyków, zarówno jeżeli chodzi o złożoność wybieranych tras, jak i rodzaj narkotyków przerzucanych tymi trasami. Wymaga to zwiększonego współdziałania na szczeblu UE. Działania podejmowane na szczeblu krajowym nie są wystarczające, nawet jeżeli są one szeroko zakrojone. Analiza oferowana w sprawozdaniu jest wyjątkowa za sprawą połączenia wiedzy pozyskanej podczas monitorowania problemu narkotyków w Europie przez Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii oraz operacyjnego doświadczenia w zakresie tendencji rozwoju przestępczości zorganizowanej, jakim dysponuje Europol”, powiedziała dzisiaj unijna komisarz ds. wewnętrznych Cecilia Malmström, prezentując ustalenia określone w sprawozdaniu.
Jak wyjaśnił dyrektor Europolu, Rob Wainwright: „Większość zorganizowanych grup przestępczych w dalszym ciągu skupia swoja podstawową działalność wokół międzynarodowego przemytu narkotyków. Grupy te dostosowują się do nowych możliwości popełniania przestępstw, zmieniają metody oraz trasy przemytu, aby unikać organów ścigania. Obserwujemy coraz częstsze wykorzystywanie legalnych metod transportu handlowego, takich jak kontenery, samoloty, usługi kurierskie i pocztowe.Pozwala to na przemycanie narkotyków przez różnorodne punkty tranzytowe, co z kolei utrudnia ich przechwytywanie. Istotnym czynnikiem ułatwiającym ten proceder okazały się także technologie internetowe, powszechnie wykorzystywane na potrzeby marketingu i sprzedaży narkotyków”.
W sprawozdaniu szczegółowo przedstawiono rolę Europy jako jednego z najważniejszych światowych źródeł dostaw prekursora chemicznego wykorzystywanego do produkcji heroiny (bezwodnik octowy); Europa odgrywa również istotną rolę w zakresie pakowania, marketingu i promocji produktów zawierających nowe substancje psychoaktywne.
Od lewej: Wolfgang Götz, Cecilia Malmstrom, Rob Wainwright, źródło: materiały prasowe – Komisja Europejska
„Jeżeli chodzi o narkotyki syntetyczne, a coraz częściej również o marihuanę, UE jest w dalszym ciągu znaczącym regionem produkcji narkotyków”, zauważa Wolfgang Götz, dyrektor Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii. „Nasila się tendencja do produkowania nielegalnych narkotyków niedaleko tych rynków, na których planuje się ich zbyt, co zmniejsza prawdopodobieństwo ich przechwytywania. Skutkiem tych tendencji są coraz większe koszty, jakie musimy obecnie ponosić w kontekście bezpieczeństwa społeczeństwa, zdrowia ludności oraz dodatkowego obciążenia zasobów policji, które już i tak są maksymalnie eksploatowane”.
Zgodnie z wnioskami zawartymi w sprawozdaniu, istotnym czynnikiem napędzającym wspomniany rozwój jest globalizacja: miejsca produkcji, składowania i tranzytu znajdują się w coraz liczniejszych państwach. Ogromny wpływ na rozwój tej sytuacji ma ponadto internet, zarówno jako narzędzie komunikacji jak i miejsce sprzedaży. Innowacje obserwuje się jednak także w obszarze produkcji: mówi się, że UE jest kluczowym „źródłem wiedzy specjalistycznej i know-how”, jeżeli chodzi o uprawę marihuany, produkcję narkotyków syntetycznych oraz ukrywanie kokainy.
Wśród innych ustaleń sprawozdania znajdują się powiązania między sieciami przemytu kokainy i haszyszu, rosnące znaczenie Afryki jako obszaru tranzytu i składowania, a także fakt, że gangi przestępców z północno-zachodniej Europy odgrywają centralną rolę w rozprowadzaniu niemal wszystkich rodzajów narkotyków na obszarze całej UE. Proponuje się, aby w ramach przeciwdziałania organy ścigania w większym stopniu priorytetowo traktowały gromadzenie informacji na temat wysoko postawionych w hierarchii przestępczej osób oraz wyspecjalizowanych grup przestępczych. Ponadto, ze względu na tempo rozwoju w obszarze narkotyków syntetycznych Europa powinna zwiększyć swój potencjał wczesnego ostrzegania o nowych substancjach pojawiających się na rynku.
W sprawozdaniu podkreślono, że skoordynowane działania na szczeblu UE mogą przynieść wyraźną poprawę sytuacji. Przyjmując podejście, które jest zarówno pragmatyczne jak i możliwe do zastosowania, obie agencje określiły najważniejsze wnioski i wskazówki na potrzeby przyszłych strategii i działań (zob. MEMO/13/51 i analizy sytuacyjne).
