Na mocy tego orzeczenia TK uznał, że przepis art. 1 pkt 15 ustawy nowelizującej kodeks karny jest niezgodny z art. 118 ust. 1 i art. 119 ust. 1 i 2 Konstytucji RP przez to, że został uchwalony przez Sejm bez dochowania trybu wymaganego do jego wydania. Wskutek orzeczenia TK, w obecnym stanie prawnym, obowiązuje jedynie art. 148 § 1 k.k., ujmujący podstawowy typ zbrodni zabójstwa, za który przewidziana jest kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 8 lat (a więc – zgodnie z rodzajowymi granicami terminowej kary pozbawienia wolności – kara od 8 do 15 lat pozbawienia wolności), kara 25 lat pozbawienia wolności albo kara dożywotniego pozbawienia wolności oraz uprzywilejowany typ zabójstwa, czyli tzw. zabójstwo w afekcie, określony w art. 148 § 4 k.k.
Uchwalone 22 października br. rozwiązania nawiązują do regulacji poprzednio obowiązujących, jednak zakładają wprowadzenie nowych oraz częściowo odmiennie uregulowanych kwalifikowanych typów zbrodni zabójstwa.
We wprowadzonym ustawą nowelizującą art. 148 § 2 k.k. aktualnymi pozostają dotychczasowe, a więc sprzed ustawy zmieniającej kodeks karny z 2005 roku, okoliczności kwalifikujące w postaci:
-
szczególnego okrucieństwa,
-
związku zabójstwa z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem,
-
motywacji zasługującej na szczególne potępienie,
-
użycia materiałów wybuchowych.
Zrezygnowano natomiast w noweli z przywracania kwalifikowanego typu zabójstwa popełnionego z użyciem broni palnej.
Drugi typ kwalifikowanego zabójstwa, o którym mowa w zmienionym (w stosunku do zmiany kodeksu karnego z 2005 roku) art. 148 § 3 k.k., ma na celu wzmocnienie ochrony najbardziej narażonych na agresję fizyczną kategorii funkcjonariuszy publicznych, a więc tych, którzy pełnią obowiązki służbowe związane z ochroną bezpieczeństwa ludzi oraz bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Przepis ten, w nowym brzmieniu, penalizuje zabójstwo jednym czynem więcej niż jednej osoby oraz zabójstwo dokonane przez osobę już uprzednio prawomocnie skazaną za tego rodzaju zbrodnię (które to formy zabójstwa przewidziane były przez dotychczasowy art. 148 § 3 k.k.), a także zabójstwo funkcjonariusza publicznego popełnione podczas i w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych związanych z ochroną bezpieczeństwa ludzi lub ochroną bezpieczeństwa lub porządku publicznego (co stanowi novum). Przewidziana w nowelizacji wzmocniona ochrona jest warunkowana powiązaniem zachodzącym między czynem sprawcy a pełnieniem przez funkcjonariusza publicznego obowiązków służbowych związanych z ochroną bezpieczeństwa lub porządku publicznego, mającym charakter zarówno łączności czasowej [znamię „podczas” (pełnienia obowiązków służbowych)], jak i przedmiotowej [znamię „w związku” (z pełnieniem obowiązków służbowych)].
Użyte w nowym brzmieniu art. 148 § 3 k.k. sformułowanie „obowiązków służbowych związanych z ochroną bezpieczeństwa ludzi lub ochroną bezpieczeństwa i porządku publicznego” wykorzystuje pojęcia ustawowe, występujące m.in. w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277, z późn. zm.), co powinno wykluczyć możliwość zaistnienia wątpliwości interpretacyjnych w jego zakresie.
Ustawa, w porównaniu z pierwotną wersją przepisów art. 148 § 2 i 3 k.k. z 1997 r., nie przewiduje zmiany w zakresie ustawowego zagrożenia za kwalifikowane typy zabójstwa. Nowelizacja za tego rodzaju czyny przewiduje karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 12 lat, karę 25 lat pozbawienia wolności albo karę dożywotniego pozbawienia wolności.
Marcin Jachimowicz
