Zgodnie z art. 1 i n. ustawy, każdy może korzystać z wolności pokojowego zgromadzania się. Zgromadzeniem jest zgrupowanie co najmniej 15 osób, zwołane w celu wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska. Prawo organizowania zgromadzeń przysługuje osobom mającym pełną zdolność do czynności prawnych, osobom prawnym, innym organizacjom, a także grupom osób. W zgromadzeniach nie mogą uczestniczyć osoby posiadające przy sobie broń, materiały wybuchowe, wyroby pirotechniczne lub inne niebezpieczne materiały lub narzędzia. Pamiętajmy jednak, że przepisy ustawy nie dotyczą zgromadzeń organizowanych przez organy państwa lub organy samorządu terytorialnego, a także odbywanych w ramach działalności Kościoła Katolickiego, innych kościołów oraz związków wyznaniowych. Powyższa regulacja ma się jednak wkrótce zmienić, ponieważ Senat przyjął już nowelizację w tym zakresie.
Zmiany dotyczą przede wszystkim terminu zawiadomienia właściwej gminy o planach przeprowadzenia zgromadzenia – zamiast obecnych 6 dni, ustawodawca proponuje tylko 3 dni. Jedną z poważniejszych zmian w tej materii jest określenie nowej wysokość kary grzywny – do 7 000 zł dla przewodniczącego zgromadzenia, jeśli nie wykona on swoich obowiązków i nie będzie przeciwdziałać naruszeniom porządku publicznego, a także do 10 000 zł dla samego uczestnika zgromadzenia, który nie podporządkuje się poleceniom przewodniczącego zgromadzenia.
Jedną z „milszych” zmian jest zniesienie obowiązku dołączania do zawiadomienia o zgromadzeniu zdjęcia organizatora. Zdaniem wielu był to niepotrzebny wymóg.
Tak naprawdę zmiany są bardziej kosmetyczne, niż wielce radykalne, jak podkreślają co poniektórzy. Ustawodawca zaostrza przede wszystkim odpowiedzialność tych uczestników, którzy przychodzą na zgromadzenie wyłącznie w celu wszczęcia konfliktu. Nowelizacja mając na uwadze powyższe przewiduje możliwość zakazania organizacji dwóch lub więcej zgromadzeń w tym samym miejscu i czasie, jeśli mogłoby to doprowadzić do naruszenia porządku publicznego (obecnie w praktyce nie ma jakichkolwiek regulacji, które zakazywałyby przeprowadzanie tego typu zgromadzeń).
Warto wiedzieć, że na zmiany nieprzychylnym okiem patrzy większość organizacji pozarządowych, w tym Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Forum Obywatelskiego Rozwoju czy NSZZ Solidarność. Zarzuty obejmują przede wszystkim możliwość reglamentacji zwoływania przeciwstawnych zgromadzeń w tym samym miejscu i czasie. Według krytyków nowelizacji jest to jednoznaczne ograniczenie prawa do kontrdemonstracji, a to z kolei jest przecież gwarantowane najwyższym aktem prawnym w Polsce – Konstytucją.
