Zakwestionowany przepis reguluje trzy kwestie. Po pierwsze: precyzuje, jakie lokale wchodzą w skład tzw. zasobu mieszkaniowego resortu spraw wewnętrznych. Wśród nich są lokale mieszkalne w domach stanowiących własność prywatną. Po drugie, określa prawa przysługujące właścicielom opróżnionych lokali, w tym prawo do zamieszkania w domu lub lokalu oraz prawo do oddania go w najem bądź bezpłatne używanie. Po trzecie, dopuszcza możliwość przydziału opróżnionego lokalu mieszkalnego, którego właściciel we wskazanym terminie nie odda w najem lub bezpłatne używanie. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że kwestionowany art. 90 ustawy o Policji pozbawia właścicieli budynków i lokali mieszkalnych, będących w dyspozycji ministra właściwego do spraw wewnętrznych lub podległych mu organów, zarówno prawa do korzystania, jak i dysponowania przedmiotem własności. Przepisy przedmiotowej ustawy umożliwiają, bowiem ww. właścicielom zamieszkanie w swoich lokalach bądź oddanie ich w najem lub bezpłatne używanie tylko wówczas, gdy lokale te zostaną opróżnione na mocy decyzji właściwego organu państwowego. Równocześnie ustawa nie przewiduje żadnych środków prawnych, przy zastosowaniu, których możliwym byłoby doprowadzenie do wydania takiej decyzji. Brak jest również mechanizmu prawnego pozwalającego na skuteczne rozwiązanie stosunku prawnego łączącego właściciela z lokatorem. Bezterminowe pozbawianie właścicieli tego typu lokali prawa do korzystania i rozporządzania przedmiotem własności koliduje z konstytucyjnie zagwarantowaną zasadą proporcjonalności, gdyż stanowi nadmierną ingerencję państwa w prawa i wolności jednostki. Obowiązek zapewnienia lokali mieszkalnych funkcjonariuszom Policji spoczywa na państwie i jego organach.
Według Trybunału powołany przepis narusza również konstytucyjną zasadę równości. Właściciele lokali mieszkalnych będących w dyspozycji ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz jego organów znajdują się w podobnej sytuacji, jak właściciele innych lokali mieszkalnych, które niegdyś podlegały szczególnemu trybowi najmu. Wspólną cechą obu tych kategorii podmiotów jest fakt, że w przeszłości zostali oni pozbawieni istotnych uprawnień składających się na treść prawa własności. Należy przy tym podkreślić, iż zaskarżony przepis reguluje prawa właścicieli lokali będących w dyspozycji ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz podległych mu organów w sposób mniej korzystny w stosunku do przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, która odnosi się do innych właścicieli. W związku z tym Trybunał nakazał wyeliminowanie z obrotu prawnego niekonstytucyjnej normy dotyczącej bezterminowego dysponowania przez ministra oraz podległe mu organy użytkowanymi dotychczas lokalami mieszkalnymi w domach stanowiących własność prywatną.
Biorąc pod uwagę powyższe, zaproponowano nadanie nowego brzmienia art. 90 ustawy o Policji przez zmianę redakcji ust. 1 oraz usunięcie ustępów 2 – 5. Propozycja zmiany ust. 1 art. 90 nie ingeruje w treść przepisu od strony merytorycznej i ma jedynie charakter dostosowujący do obowiązującego systemu prawnego. Natomiast w przypadku regulacji prawnych, zawartych w ustępach 2 – 5, należy podkreślić, iż określają one status właścicieli mieszkań przeznaczonych dla policjantów mniej korzystnie w stosunku do właścicieli, objętych zakresem ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Regulacje te uzależniają, bowiem możliwość realizacji prawa do zamieszkania w lokalu, jak również prawa do oddania go w najem lub bezpłatne używanie, od opróżnienia lokalu, przy czym właściciel nie ma prawnych środków skutkujących wydaniem decyzji o opróżnieniu. W wyniku uchylenia ustępów 2 – 5 w art. 90 ustawy o Policji, do lokali prywatnych, będących w dyspozycji ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz podległych mu organów będą mieć zastosowanie przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 3 ust. 2 tej ustawy, przepisy w niej zawarte stosuje się do lokali będących: w dyspozycji ministra właściwego do spraw wewnętrznych lub podległych mu organów, w dyspozycji jednostek organizacyjnych Służby Więziennej oraz pozostających i przekazanych do dyspozycji Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Szefa Agencji Wywiadu, jeśli przepisy odrębne dotyczące tych lokali nie stanowią inaczej.
Wprawdzie wejście w życie powołanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego spowodowało stosowanie ogólnych przepisów zawartych w ustawie o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, jednakże mając na uwadze konieczność zapewnienia przejrzystości prawa, zasadnym jest dokonanie eliminacji przepisów, powodujących ryzyko powstania wątpliwości interpretacyjnych. Zauważyć, bowiem należy, iż Trybunał odnosząc się w wyroku do niekonstytucyjności art. 90 ustawy o Policji, orzekł w zakresie, w jakim przepis ten odnosi się do dalszego bezterminowego dysponowania przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz podległe mu organy, użytkowanymi dotychczas lokalami mieszkalnymi w domach stanowiących własność prywatną. W konsekwencji przyjęcia zaproponowanych zmian właściciele lokali prywatnych, będących w dyspozycji ministra właściwego do spraw wewnętrznych lub podległych mu organów, nabędą prawo do rozporządzania tymi lokalami na zasadach ogólnych. W szczególności przedmiotowa zmiana w sposób niebudzący wątpliwości przyzna tym właścicielom prawo do dysponowania swoimi lokalami, a tym samym umożliwi im odzyskanie władztwa nad lokalami. Zauważyć należy, iż przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego uzależniają skorzystanie z uprawnień właścicielskich jedynie od skutecznego wypowiedzenia umowy najmu w wypadkach w niej określonych i w terminach w niej wskazanych.
