Obligatoryjne przesunięcie urlopu ma miejsce wówczas, kiedy pracownik urlopu nie może rozpocząć z uwagi na takie okoliczności, które usprawiedliwiają jego nieobecność w pracy, czyli zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy. Art. 165 kodeksu pracy wskazuje przykładowo takie przyczyny (jest to katalog otwarty i może być uzupełniany o inne) – czasowa niezdolność do pracy wskutek choroby, odosobnienie w związku z chorobą zakaźną, powołanie na ćwiczenia wojskowe albo na przeszkolenie wojskowe na czas do 3 miesięcy, urlop macierzyński.
Co ważne, pracodawca nie może skutecznie udzielić urlopu wypoczynkowego pracownikowi niezdolnemu do pracy nawet wówczas, gdy pracownik wyraził na to zgodę, a więc udzielenie tego urlopu nie przerywa niezdolności do pracy (teza I wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1999 r., I PKN 350/99, OSNAPiUS 2001, nr 6, poz. 198). Niewykorzystany urlop powinien być udzielony nie później niż do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego w terminie uzgodnionym z pracownikiem.
Fakultatywne przesunięcie urlopu to takie, kiedy przesunięcie terminu urlopu następuje na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami. Jednakże dopuszczalne jest także z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy. Może nastąpić w każdym czasie. Pracodawca powinien uwzględnić wniosek pracownika, jeśli nie jest to sprzeczne z zapewnieniem normalnego toku pracy. Szczególne potrzeby pracodawcy to takie, które nie mogą być znane w momencie udzielenia urlopu, a są wyjątkowe, następujące później. Przyjmuje się, że pracodawca ma obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez pracownika w takiej sytuacji.
Źródło:
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.,
2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy – Dz. U. Nr 60, poz. 281 z późn. zm.
Karolina Filipek
studentka IV roku prawa na Uniwersytecie Śląskim
