W projekcie ustawy doprecyzowano zadania samorządu lekarzy. Wskazano, że do jego zadań należy nie tylko przyznawanie, ale także zawieszanie i pozbawianie/ograniczanie prawa do wykonywania zawodu. Samorząd będzie miał także prawo orzekać w sprawie niedostatecznego przygotowania do zawodu lekarza lub dentysty. Zadania wykonywane przez samorząd uzupełniono m.in. o: opiniowanie kandydatur lekarzy na niektóre stanowiska lub funkcje, prowadzenie rejestrów: lekarzy, praktyk lekarskich oraz ukaranych lekarzy. Uregulowano warunki członkostwa w Wojskowej Izbie Lekarskiej. Do zadań samorządu lekarzy włączone te, które wcześniej nie wynikały bezpośrednio z ustawy, jak np.: uznawanie kwalifikacji lekarzy będących obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, zamierzających wykonywać zawód lekarza w Polsce czy opiniowanie kandydatur lekarzy na niektóre stanowiska lub funkcje.
Do przyczyn, które uzasadniają skreślenie lekarza z listy członków okręgowej izby lekarskiej dodano m.in. utratę prawa wykonywania zawodu z powodu utraty obywatelstwa, ubezwłasnowolnienia lub upływu czasu, na jaki przyznano prawo do wykonywania zawodu.
Jednym z wiceprezesów Naczelnej Rady Lekarskiej ma być lekarz dentysta, co jest usankcjonowaniem dotychczasowej 18-letniej praktyki. Zgodnie z projektem ustawy, zadania naczelnego rzecznika odpowiedzialności zawodowej rozszerzono m.in. o: sprawowanie nadzoru nad działalnością okręgowych rzeczników odpowiedzialności zawodowej oraz sprawowanie funkcji oskarżyciela przed sądami lekarskimi.
Jednym z wiceprezesów Naczelnej Rady Lekarskiej ma być lekarz dentysta, co jest usankcjonowaniem dotychczasowej 18-letniej praktyki. Zgodnie z projektem ustawy, zadania naczelnego rzecznika odpowiedzialności zawodowej rozszerzono m.in. o: sprawowanie nadzoru nad działalnością okręgowych rzeczników odpowiedzialności zawodowej oraz sprawowanie funkcji oskarżyciela przed sądami lekarskimi.
Postępowanie w sprawie odpowiedzialności zawodowej będzie dwuinstancyjne. Od orzeczenia Naczelnego Sądu Lekarskiego będzie można wnieść kasację do Sądu Najwyższego. Uprawnienie takie będzie przysługiwać również ministrowi zdrowia oraz prezesowi Naczelnej Rady Lekarskiej. Strony będą też mogły zaskarżyć do Naczelnego Sądu Lekarskiego postanowienia naczelnego rzecznika odpowiedzialności zawodowej. Postępowanie przed sądami lekarskimi będzie jawne, przy poszanowaniu prawa pacjentów do zachowania tajemnicy zawodowej. W przepisach wskazano, że tryb postępowania w sprawach odpowiedzialności zawodowej powinien być dostosowany do standardów przyjętych w Kodeksie postępowania karnego. Wyraźnie sformułowano, że w postępowaniu tym należy stosować zasadę domniemania niewinności. Określono, że tymczasowe zawieszenie w czynnościach przez sąd lekarski prawa do wykonywania zawodu wobec lekarza możliwe będzie jedynie wówczas, gdy zebrane dowody – z dużym prawdopodobieństwem – wskazywać będą, że popełnił on ciężkie przewinienie zawodowe, a jego dalsza praca zagrażać będzie bezpieczeństwu pacjentów lub wskazywać, że może on popełnić kolejny błąd. Nowe przepisy mówią, że rozpatrywanie wszystkich wniosków o ukaranie lekarzy należeć będzie do okręgowych sądów lekarskich.
W celu zapobiegania przewlekłości postępowania określono terminy do upływu, których należy zakończyć postępowanie wyjaśniające. Czas trwania postępowania wyjaśniającego na okres ponad roku będzie mógł przedłużyć tylko Naczelny Sąd Lekarski. Wprowadzono również możliwość złożenia przez strony zażalenia na przewlekłość postępowania prowadzonego przez okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej. Możliwe będzie przejęcie dalszego postępowania przez naczelnego rzecznika odpowiedzialności zawodowej. Katalog kar rozszerzono o karę pieniężną, okresowy zakaz pełnienia funkcji kierowniczych w jednostkach organizacyjnych opieki zdrowotnej lub ochrony zdrowia oraz okresowe ograniczenie w wykonywaniu zawodu lekarza.
Lekarze wykonujący zawód w Polsce będą mieli obowiązek ubezpieczenia się od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu zawodu. Szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiązkowego, terminy oraz minimalną sumę gwarancyjną ustali w rozporządzeniu minister finansów w porozumieniu z ministrem zdrowia, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej.
Organy kończące kadencję będą mogły działać do czasu ukonstytuowania się nowych władz, dzięki czemu nie będzie przerwy w działalności organów izb lekarskich pomiędzy zakończeniem działalności mijającej kadencji, a podjęciem jej przez organy nowo wybrane. Ograniczono także pełnienie tej samej funkcji do dwóch następujących po sobie kadencji. Ponadto biernego prawa wyborczego pozbawieni będą nie tylko, jak dotychczas, lekarze ukarani przez sąd lekarski naganą lub zawieszeniem prawa wykonywania zawodu, ale także m.in. ukarani przez sąd lekarski innymi karami, a ponadto zawieszeni przez sąd powszechny w prawie wykonywania zawodu czy skazani wyrokiem sądu powszechnego za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe. Ponadto przyjęto zasadę zgodnie, z którą lekarz zamierzający wykonywać zawód, któremu okręgowa rada lekarska przyznała prawo wykonywania zawodu lub ograniczone prawo wykonywania zawodu, zostaje równocześnie wpisany na listę członków tej izby lekarskiej. Nowe uregulowania dotyczące samorządu lekarzy, a zwłaszcza te, które doprecyzowują i porządkują przepisy obecnie funkcjonującej ustawy z maja 1987 r., poprawią sprawność i jakość jego działania.
