Obowiązki i prawa znalazcy rzeczy, utworzenie krajowego rejestru utraconych dóbr kultury…

Projekt założeń projektu ustawy o rzeczach znalezionych:
Głównym celem projektowanych zmian jest uporządkowanie regulacji prawnych dotyczących rzeczy znalezionych rozproszonych dotychczas w różnych aktach prawnych oraz dostosowanie regulacji dotyczących rzeczy znalezionych do aktualnych warunków społeczno – gospodarczych.

W projekcie założeń określono obowiązki i prawa znalazcy rzeczy:

• zasadę i sposób przyjmowania rzeczy znalezionych;
• właściwość organów w sprawach przyjmowania rzeczy znalezionych;
• sposób poszukiwania osób uprawnionych do odbioru rzeczy znalezionych;
• szczególne zasady przechowywania pieniędzy, papierów wartościowych i kosztowności;
• sposób postępowania z przedmiotami o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej.

W projekcie założeń proponuje się także nowelizację ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U., Nr 162, poz. 1568, z późn. zm.).

Proponowana zmiana powyższej ustawy przewiduje utworzenie krajowego rejestru utraconych dóbr kultury. Będzie on prowadzony w formie elektronicznej przez ministra właściwego do spraw kultury. Rejestr będzie jawny. Od dnia dokonania wpisu w krajowym rejestrze utraconych dóbr kultury nikt nie może zasłaniać się nieznajomością danych ujawnionych w rejestrze. Także wobec osób trzecich działających w dobrej wierze właściciel nie może zasłaniać się zarzutem, że dane ujawnione w krajowym rejestrze utraconych dóbr kultury nie są prawdziwe, chyba że wpis nastąpił niezgodnie z wnioskiem a właściciel rzeczy wystąpił niezwłocznie o sprostowanie, uzupełnienie lub wykreślenie wpisu.

Rozwiązania szczegółowe:

• W projekcie założeń przyjęto, że znalazca rzeczy obowiązany będzie niezwłocznie zawiadomić o znalezieniu osobę uprawnioną do odbioru rzeczy. Jeżeli znalazca nie wie kto jest tą osobą bądź jeżeli nie może ustalić jej miejsca zamieszkania, obowiązany będzie do niezwłocznego zawiadomienia o znalezieniu rzeczy starostę właściwego ze względu na miejsce zamieszkania znalazcy lub miejsce znalezienia rzeczy.
• Proponuje się wprowadzenie minimalnej wartości rzeczy znalezionej, od której uzależnione będą obowiązki znalazcy i organu przechowującego. W przypadku przekroczenia kwoty 50 złotych, jako minimalnej kwoty znalezionych pieniędzy, wartości znalezionych papierów wartościowych, kosztowności lub rzeczy mających wartość historyczną, naukową lub artystyczną, proponuje się nałożenie na znalazcę obowiązku oddania takiej rzeczy staroście. Od tego samego kryterium zależeć będzie obowiązek starosty dokonania przezeń publicznego ogłoszenia o znalezieniu rzeczy, przy czym obowiązek ten będzie powstawał niezależnie od tego, czy rzecz została mu oddana na przechowanie.
• Jeżeli znaleziono rzecz, której cechy zewnętrzne lub umieszczone na niej znaki szczególne wskazują, że stanowi ona sprzęt lub ekwipunek wojskowy oraz w razie znalezienia dokumentu wojskowego, kart powołania albo map wojskowych, znalazca powinien oddać znalezioną rzecz niezwłocznie właściwemu staroście.
• Jeżeli znaleziono rzecz, której posiadanie wymaga szczególnego zezwolenia organów państwowych (broń, amunicja, materiały wybuchowe) oraz w razie znalezienia tymczasowego zaświadczenia tożsamości lub dokumentu podróży znalazca powinien niezwłocznie oddać znalezioną rzecz najbliższej jednostce Policyjnej.
• Inne rzeczy znalazca będzie mógł oddać staroście, jednak będzie mógł również do czasu ich odbioru przez osobę uprawnioną przechowywać sam. Proponowane umożliwienie oddania rzeczy w tym ostatnim przypadku, wiąże się z tym, że niejednokrotnie znalazca nie ma możliwości przechowania rzeczy.
• Poniesione przez znalazcę, zarządcę lub właściwy organ administracji publicznej koszty przechowywania lub sprzedaży rzeczy oraz utrzymania jej w należytym stanie, a także koszty poszukiwań osoby uprawnionej do odbioru rzeczy, do wysokości wartości rzeczy w dniu odbioru, powinny obciążać osobę uprawnioną do odbioru.
• W sytuacji, gdy rzecz znaleziona nie została odebrana przez uprawnionego, do jej odbioru w ciągu roku od doręczenia tej osobie wezwania do odbioru bądź – w przypadku braku możliwości wezwania w ciągu dwóch lat od znalezienia, rzecz staje się własnością znalazcy. Skutek ten nastąpi jednak wyłącznie wówczas, gdy znalazca uczynił zadość spoczywającym na nim obowiązkom związanym ze znalezieniem
• Jeżeli rzecz została oddana właściwemu staroście, znalazca staje się jej właścicielem, jeżeli odebrał rzecz w dodatkowym terminie wyznaczonym przez starostę lub inny organ właściwy do przechowywania rzeczy.
• Odbiór będzie tą chwilą, w której nastąpi nabycie własności. Jeżeli znalazca rzeczy nie odbierze, a ponadto, gdy rzecz znaleziona jest zabytkiem lub materiałem archiwalnym, po upływie odpowiednich terminów, staje się ona własnością Skarbu Państwa. Nabycie własności następuje ex lege. Jednakże wspomniane nabycie własności musi stwierdzić starosta. Stwierdzenie to ma charakter deklaratoryjny.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego:
Zmiany przewidziane w projekcie zmierzają do usunięcia sprzeczności między regulacjami zawartymi w k.p.c., a przepisem art. 18 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, ustanawiającym zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność państwową.
Projektowana ustawa wyeliminuje także sprzeczność przepisu art. 11355 k.p.c. z przepisami Rozporządzenia (WE) nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. dotyczącego doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych („doręczanie dokumentów”) oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1348/2000. Sprzeczność ta została stwierdzona przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 19 grudnia 2012 r. wydanym w sprawie prejudycjalnej Alder et Alder (C-325/11).

W projektowanej ustawie zaproponowano:

• uzupełnienie art. 165 § 2 k.p.c. przez wprowadzenie reguły, według której oddanie pisma procesowego w placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w państwach członkowskich Unii Europejskiej będzie równoznaczne z wniesieniem pisma do sądu (aktualnie taki skutek dotyczy wyłącznie pism oddanych w polskiej placówce operatora wyznaczonego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe);
• ograniczenie zakresu stosowania art. 11355 k.p.c. do sytuacji, w której strona ma miejsce zamieszkania, zwykłego pobytu lub siedzibę w państwie niebędącym członkiem Unii Europejskiej (aktualnie przepis ten przewiduje, że każda strona mająca miejsce zamieszkania, zwykłego pobytu lub siedziby poza granicami RP, powinna wskazać pełnomocnika dla doręczeń w Polsce, pod rygorem pozostawienia kierowanych do niej pism w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia).