Przedmiotem tego ubezpieczenia jest odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania umowy ubezpieczenia wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Ubezpieczenie to jest obowiązkowe dla właścicieli wszystkich pojazdów mechanicznych a więc pojazdów samochodowych, ciągników rolniczych, motorowerów, motorów, przyczep, pojazdów wolnobieżnych (z wyjątkiem pojazdów wolnobieżnych, będących w posiadaniu rolników i użytkowanych w związku z prowadzeniem gospodarstwa rolnego). Obowiązkiem zawarcia umowy ubezpieczenia OC objęci są posiadacze pojazdów mechanicznych, czyli zarówno ich właściciele jak i użytkownicy (np. gdy pojazd jest przedmiotem leasingu). W przypadku pojazdu fabrycznie nowego, bądź też sprowadzonego z zagranicy pierwsza umowa ubezpieczenia OC powinna być zawarta najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu, czyli do godz. 24 dnia, w którym wydano decyzję administracyjną o zarejestrowaniu pojazdu.
W przypadku nabycia pojazdu z tzw. drugiej ręki (od innej osoby fizycznej, w sprzedaży komisowej lub od firmy trudniącej się kupnem i sprzedażą pojazdów) jeżeli zbywca pojazdu nie miał zawartej umowy ubezpieczenia OC, nabywca zobowiązany jest zawrzeć umowę najpóźniej w dniu nabycia pojazdu. Jeżeli sprzedający taką polisę posiada, na kupującego przechodzą jego prawa i obowiązki wynikające z tej umowy. Nabywca może przedmiotową umowę wypowiedzieć w ciągu 30 dni od dnia nabycia pojazdu (wtedy rozwiąże się ona z upływem 30 dni po dniu nabycia), bądź też zdecydować się na jej kontynuację – wówczas trwa ona do końca okresu, na jaki została zawarta. Jeżeli w chwili zbycia pojazdu do końca okresu ubezpieczenia pozostało mniej niż 30 dni, to proporcjonalnie skraca się także okres, jaki przysługuje kupującemu na dokonanie skutecznego wypowiedzenia umowy ubezpieczenia. Jeżeli termin ten zostanie przekroczony, umowa zostanie automatycznie przedłużona na kolejne 12 miesięcy.
Umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawierana jest najczęściej na okres 12 miesięcy. Jeżeli w okresie trwania tej umowy posiadacz zapłacił całą składkę polisa ubezpieczeniowa ulega automatycznemu przedłużeniu na kolejny rok. Wypowiedzenie takiej umowy musi nastąpić na piśmie, najpóźniej dzień przed jej wygaśnięciem. Umowa ubezpieczenia OC, krótsza niż dwunastomiesięczna (tzw. krótkoterminowa), może być zawarta wyłącznie przez posiadaczy pojazdów zarejestrowanych czasowo, zarejestrowanych za granicą, zabytkowych lub wolnobieżnych.
Posiadacz pojazdu mechanicznego chcący zawrzeć umowę ubezpieczenia OC ma dowolność w wyborze zakładu ubezpieczeń, z którym podpisze umowę ubezpieczenia.
Umowa ubezpieczenia OC ulega rozwiązaniu:
- z upływem okresu, na który została zawarta (o godz. 24 dnia określonego w polisie jako ostatni dzień ubezpieczenia),
- z chwilą wyrejestrowania pojazdu czyli stałego wycofania pojazdu z ruchu,
- z dniem odstąpienia przez posiadacza pojazdu od umowy (jeżeli umowa była zawarta przed rejestracją pojazdu, a pojazd nie został zarejestrowany w terminie 30-tu dni od daty zawarcia umowy),
- w razie zbycia pojazdu,
- z chwilą udokumentowania trwałej i zupełnej utraty posiadania pojazdu mechanicznego w okolicznościach niepowodujących zmiany posiadacza,
- z upływem 3 miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń.
Brak ważnego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych skutkuje karą pieniężną.
Wysokość tej kary stanowi równoważność w złotych od 100 do 800 euro, w zależności od rodzaju pojazdu. Do przeprowadzania kontroli w tym zakresie zobowiązane są Policja, organy celne, Straż graniczna, organy właściwe w sprawach rejestracji pojazdów oraz Inspekcja Transportu Drogowego. Uprawnienia w tej materii mają również Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, Inspekcja Ochrony Środowiska oraz inne organy uprawnione do kontroli ruchu drogowego. Kierujący pojazdem jest obowiązany mieć przy sobie i okazywać na żądanie właściwych organów dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia OC, ważnej w dniu kontroli, lub dowód opłacenia składki za to ubezpieczenie.
Umowa ubezpieczenia OC jest ważna na terytorium wszystkich państw należących do Unii Europejskiej jak również Islandii, Norwegii, Szwajcarii i Chorwacji oraz Andorze.
Odszkodowanie z ubezpieczenia OC pojazdów mechanicznych przysługuje w sytuacji, gdy posiadacz lub osoba kierująca jego pojazdem są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.
Odszkodowanie wypłaca zakład ubezpieczeń sprawcy zdarzenia. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Suma gwarancyjna ubezpieczenia, czyli górna kwota odpowiedzialności firmy ubezpieczeniowej za szkody, nie może być niższa niż równowartość w złotych:
- w przypadku szkód na osobie – 5.000.000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objętego ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych,
- w przypadku szkód w mieniu – 1.000.000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych.
Możliwe jest podwyższenie sumy ubezpieczenia powyżej sumy gwarancyjnej, na wniosek posiadacza pojazdu i za dopłatą dodatkowej składki..
