Coraz więcej obywateli UE korzysta z prawa do pobytu i pracy na terytorium Unii Europejskiej – w chwili obecnej osiem milionów osób w wieku uprawniającym do głosowania przebywa w państwie członkowskim UE, którego nie jest obywatelem. Jako obywatele UE mają oni prawo do głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych w państwie UE ich miejsca zamieszkania. Tylko 10% z nich korzysta jednak z tego prawa, jak wynika z najnowszego sprawozdania opublikowanego w dniu dzisiejszym przez Komisję Europejską. W sprawozdaniu stwierdza się, że pomimo iż większość państw wdrożyła odpowiednie uregulowania unijne (Dyrektywa 94/80/WE) w sposób satysfakcjonujący, pozostają nadal pewne przeszkody w ich stosowaniu. Ponadto niektórzy obywatele mogą nie być świadomi swoich praw, a niektóre procedury wydawać się zbyt uciążliwe.
Aby umożliwić obywatelom pełne korzystanie z ich praw wyborczych, Komisja zamierza współpracować z władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi w celu zdefiniowania i rozwiązania pozostających problemów dotyczących faktycznego wykonywania tych praw. Propozycja Europejskiego Roku Obywateli w 2013 r. stanowi dobrą okazję, aby upowszechnić wiedzę o prawach obywateli UE.
Decyzje podejmowane na szczeblu municypalnym dotyczą każdej osoby zamieszkującej w lokalnym obszarze, niezależnie od tego czy dotyczą one sadzenia drzew, służb ratowniczych czy transportu lokalnego. Dlatego też na mocy Traktatów UE obywatele UE korzystają z tych samych demokratycznych praw do głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych we wszystkich 27 państwach członkowskich UE, niezależnie od miejsca zamieszkania w UE” – stwierdziła Viviane Reding, wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej i komisarz UE ds. sprawiedliwości. „Będziemy kontynuować współpracę z państwami członkowskimi w dążeniu do zapewnienia, że prawa te faktycznie są wdrażane w taki sposób, aby wszyscy obywatele UE mogli mieć prawo współdecydowania w kwestiach, które ich dotyczą.”
Ze sprawozdania w sprawie wykonywania przepisów unijnych dotyczących prawa obywateli UE do głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych wynika, że pomimo iż państwa członkowskie wdrożyły odnośną dyrektywę UE w sposób satysfakcjonujący, niektóre problemy pozostają nierozwiązane. Chodzi o sytuacje, w których wymogi w stosunku do obywateli UE różnią się od wymogów stosowanych w odniesieniu do obywateli danego państwa, czego przykładem może być konieczność zamieszkiwania w danym państwie przez pewien okres czasu, aby móc złożyć wniosek o możliwość głosowania.
Pomimo że wzrosła liczba Europejczyków mieszkających w UE poza swoim krajem, w sprawozdaniu stwierdzono, że średnio tylko 10% obywateli korzystało ze swojego prawa do głosowania. Obywatele UE powinni być poinformowani o przysługujących im prawach wyborczych oraz o procedurze administracyjnej, której należy dopełnić, aby móc z nich skorzystać. Komisja będzie nadal monitorować prawidłowe wdrażanie dyrektywy i wspierać państwa członkowskie w przyjmowaniu wszystkich niezbędnych środków w celu zagwarantowania, aby obywatele mogli w pełni korzystać z praw wyborczych. Komisja zamierza również propagować najlepsze praktyki zmierzające do zachęcenia obywateli UE zamieszkujących w innym państwie członkowskim do uczestnictwa w życiu instytucjonalnym i politycznym na szczeblu lokalnym.
Informacje dodatkowe
Swoboda przemieszczania się jest najbardziej cenionym prawem wynikającym z obywatelstwa UE (zob. komunikat prasowy nr 14/2011). Coraz więcej Europejczyków korzysta z tego prawa i decyduje osiedlić się w innym państwie członkowskim UE: W 2009 r. około 11,9 mln osób mieszkało w państwie członkowskim innym niż ich własne; w 2010 r. liczba ta wzrosła do 12,3 mln (STAT/11/105). Około osiem milionów tych obywateli jest w wieku uprawniającym do głosowania.
Dzięki obywatelstwu UE – które nie zastępuje obywatelstwa krajowego, lecz je uzupełnia – wszyscy obywatele 27 państw członkowskich UE mają również prawa do głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych i europejskich w państwie UE, w którym zamieszkują.
Sprawozdanie na temat obywatelstwa UE (zob. IP/10/1390 i MEMO/10/525) wymienia 25 konkretnych działań mających na celu usunięcie przeszkód dla obywateli UE w korzystaniu z ich prawa do swobodnego przemieszczania się w UE. Jedno z nich ma na celu zwiększenie poziomu wiedzy obywateli na temat statusu i praw przysługujących im jako obywatelom UE oraz znaczenia tego faktu w życiu codziennym poprzez ustanowienie roku 2013 Europejskim Rokiem Obywateli, w ramach którego organizowane będą ukierunkowane imprezy propagujące obywatelstwo UE oraz unijne strategie dotyczące kwestii obywatelstwa. W trakcie Europejskiego Roku Obywateli w 2013 r., Komisja opublikuje drugie sprawozdanie na temat obywatelstwa UE, które będzie stanowić plan działania na rzecz całkowitego usunięcia pozostałych przeszkód uniemożliwiających obywatelom UE pełne korzystanie z przysługujących im praw.
Więcej informacji:
Obywatelstwo UE: http://ec.europa.eu/justice/citizen/index_pl.htm
Strona internetowa wiceprzewodniczącej Viviane Reding, komisarz UE ds. sprawiedliwości: http://ec.europa.eu/reding
