Spis treści
Konwencja z Lanzarote
Celem Konwencji z Lanzarote jest zwalczanie seksualnego wykorzystywania dzieci, ochrona praw dzieci będących ofiarami przestępstw na tle seksualnym, jak również promowanie współpracy na poziomie krajowym i międzynarodowym w tym obszarze. Konwencja z Lanzarote przewiduje również szereg działań, których celem jest zapobieganie wskazanym w niej przestępstwom. W prawie krajowym wymaganiom tym odpowiadają m.in. regulacje wykluczające możliwość podejmowania pracy polegającej na stałym kontakcie z dziećmi przez osoby skazane za określone przestępstwa, jak również przepisy umożliwiające obejmowanie sprawców niektórych przestępstw oddziaływaniami terapeutycznymi po odbyciu przez nich kary pozbawienia wolności.
Natomiast Konwencja o cyberprzestępczości stanowi duży krok w kierunku przyjęcia uniwersalnych standardów w zakresie podejścia do problematyki przestępstw popełnianych przy zastosowaniu technologii informatycznych – definicji czynów zabronionych i regulacji dotyczących współpracy międzypaństwowej w ich ściganiu. Protokół dodatkowy do Konwencji o cyberprzestępczości uzupełnia jej postanowienia w odniesieniu do popełnianych w przestrzeni wirtualnej przestępstw na tle rasistowskim lub ksenofobicznym.
Zwalczanie seksualnego wykorzystywania dzieci
Aktualnie obowiązujące polskie uregulowania prawne w pełni odpowiadają standardom wyznaczonym przez wskazane umowy międzynarodowe. W wyniku wejścia w życie nowelizacji Kodeksu karnego w sposób znaczący został rozszerzony zakres ochrony małoletnich przed przestępstwami o charterze seksualnym. W szczególności dotyczy to przestępstw związanych z prostytucją dziecięcą oraz pornografią dziecięcą. Penalizacją objęte zostały wszelkie kontakty seksualne z małoletnimi poniżej 18 lat, jeśli wiążą się one z przekazaniem lub obietnicą korzyści majątkowej, osobistej lub nadużyciem zaufania małoletniego. Należy podkreślić, że nie ma przy tym znaczenia z czyjej inicjatywy dochodzi do takich kontaktów. Dorosły, który oferuje takie korzyści nie może tłumaczyć się tym, że jedynie przyjął propozycję dziecka. W odniesieniu do pornografii dziecięcej zawarty w Konwencji standard przewiduje karalność utrwalania, sprowadzania, przechowywania lub posiadania treści pornograficznych z udziałem każdego małoletniego. Tym samym ochroną objęte są również osoby w wieku od 15 do 18 lat.
Udział w przedstawieniu pornograficznym
Do Kodeksu karnego wprowadzono także nowy rodzaj przestępstwa – udział w przedstawieniu pornograficznym. Dotychczas czyn ten nie był wprost penalizowany. Wydłużeniu, do ukończenia przez pokrzywdzonego 30 roku życia, uległ okres przedawnienia karalności przestępstw seksualnych, których ofiarami padli małoletni.
W wyniku wcześniejszych zmian w Kodeksie postępowania karnego wzmocnieniu uległa także pozycja procesowa małoletnich pokrzywdzonych i świadków w postępowaniu karnym. Zgodnie z obowiązującymi już przepisami, przesłuchanie takich małoletnich poniżej 15 lat oraz starszych, jeżeli wymaga tego ich dobro – przeprowadzane jest tylko raz i odbywa się w przyjaznych warunkach, przy obecności minimalnej liczby osób.
Warto zwrócić uwagę również na znaczenie, jakie wszystkie przywołane Konwencje przywiązują do współpracy z organizacjami pozarządowymi. W tym zakresie, już teraz liczne organizacje realizują wspólnie z organami państwowymi działania informacyjne i edukacyjne, czy też zapewniają możliwość anonimowego zgłaszania organom ścigania informacji o popełnionych przestępstwach, np. dystrybucji treści pornograficznych z udziałem małoletnich. Związanie się przez Polskę wskazanymi Konwencjami umożliwi szerszą współpracę z organami ścigania innych państw w wykrywaniu i gromadzeniu dowodów popełnienia wskazanych w tych umowach międzynarodowych przestępstw, jak również da podstawy do objęcie jurysdykcją karną ich sprawców niezależnie od ich karalności w miejscu popełnienia w myśl z art. 113 Kodeksu karnego.
