Ochrona wizerunku w prawie cywilnym
Prawo cywilne przewiduje różne środki ochrony wizerunku. Środki te mają formę powództwa, i mogą być skierowane przeciwko dowolnej osobie fizycznej czy prawnej, która dopuściła się naruszenia tego dobra osobistego. Roszczenia mogą być zarówno majątkowe, jak i niemajątkowe i przysługują względem każdego, kto dopuści się takiego naruszenia. Każdy, kogo prawo do wizerunku zostaje zagrożone cudzym działaniem, może przede wszystkim żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. Działaniem bezprawnym jest działanie sprzeczne z normami prawa lub zasadami współżycia społecznego. W razie dokonanego naruszenia tego dobra osobistego można również żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności żeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Mogą to być np. przeprosiny, wyjaśnienie zaistniałej sytuacji, sprostowanie nieprawdziwych informacji itp. Osobie pokrzywdzonej przysługuje również prawo do wystąpienia z roszczeniem o zadośćuczynienie pieniężne, które w pewien sposób zrekompensuje jej doznaną krzywdę. Zamiast zadośćuczynienia pieniężnego poszkodowany może zażądać zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez siebie cel społeczny, np. na PCK, Caritas, czy wskazany Dom Dziecka. Jeżeli wskutek naruszenia wizerunku została wyrządzona szkoda majątkowa, osoba poszkodowana ma prawo żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych, tj. naprawienia szkody rzeczywistej oraz utraconych korzyści lub wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia.
Konieczna jest zgoda na rozpowszechnianie wizerunku
Zgodnie z prawem autorskim rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody osoby na nim przedstawionej. Zgoda może być udzielona w dowolnej formie. Należy jednak pamiętać, że musi być ona niewątpliwa, zatem osoba jej udzielająca musi mieć pełną świadomość nie tylko formy przedstawienia jej wizerunku, ale także miejsca i czasu publikacji, zestawienia z innymi wizerunkami i towarzyszącego jej komentarza. Ponadto nie może to być zgoda ogólna. Warto wiedzieć, że zezwolenie nie jest wymagane w przypadku, gdy osoba pozująca otrzymała umówioną opłatę za pozowanie (np. modelka lub model), a ponadto dodatkowo nie zastrzegła w sposób nie budzący wątpliwości, iż dla rozpowszechniania jej wizerunku wymagana jest jej zgoda. Zezwolenia nie wymaga również rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych. Do osób powszechnie znanych można zaliczyć takie osoby, które wprost lub w sposób dorozumiany godzą się na podawanie do publicznej wiadomości wiedzy o swoim życiu, w tym także osoby prowadzące działalność gospodarczą lub społeczną. Zgoda nie jest także konieczna w przypadku wizerunku osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, czy publiczna impreza.
Środki ochrony w prawie autorskim
Osoba, której wizerunek jest rozpowszechniany bez jej zezwolenia, może żądać zaniechania tego działania. Pokrzywdzony ma także prawo żądać, aby osoba, która dopuściła się takiego naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków. W szczególności może to być złożenie publicznego oświadczenia o odpowiedniej treści i formie (np. przeprosiny, wyjaśnienie zaistniałej sytuacji, sprostowanie nieprawdziwych informacji). W przypadku, gdy naruszenie było zawinione, sąd może przyznać osobie pokrzywdzonej odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub, na jej żądanie, zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez pokrzywdzonego cel społeczny. Trzeba jednak pamiętać, że tych roszczeń nie można dochodzić po upływie dwudziestu lat od śmierci osoby, której wizerunek został rozpowszechniony bez jej zgody.
