Spis treści
Obecnie każdy przedsiębiorca, który udziela pożyczek pieniężnych (kredytodawca) udzielając pożyczki (kredytu konsumenckiego) ma obowiązek tą zdolność zbadać, a gdy konsument nie posiada możliwości spłaty kredytu – nie może takiego kredytu konsumenckiego udzielić. Wcześniej pożyczka mogła być udzielana każdemu, bez względu na to czy miał z czego spłacać pożyczkę czy nie.
Badanie zdolności kredytowej klienta
Wprowadzone zmiany mają na celu zlikwidowanie rozbieżności w terminologii używanej w ustawie o kredycie konsumenckim oraz w ustawie Prawo bankowe, a także uzupełnienie luki prawnej, która ma wprowadzić obowiązek badania zdolności kredytowej potencjalnych klientów konsumentów dla wszystkich kredytodawców. Dotychczasowa ocena ryzyka kredytowego wprowadzona w przepisach ustawy o kredycie konsumenckim wymagała dokonywanie badania zdolności do spłaty kredytu, ale bez jednoczesnego uzależnienia podjęcia decyzji kredytowej od jej wyniku. Obecnie kredytodawca ma obowiązek badania „zdolności kredytowej” oznaczający jednocześnie publicznoprawny zakaz udzielania kredytów osobom nieposiadającym zdolności kredytowej. Konstrukcja taka ma w zamiarze ustawodawcy „ochronić” konsumenta przed nadmiernym zadłużaniem się.
Obecnie zatem wszystkie firmy pożyczkowe będą musiały dokonywać oceny zdolności kredytowej w sposób zbliżony do tego jak wykonują go banki, tzn. korzystając z baz danych i innych informacji (w tym także uzyskanych od klienta) konieczne będzie dokonanie oceny, czy konsument ma wystarczające środki do spłaty zaciągniętej pożyczki. Jeżeli w wyniku takiej oceny wyjdzie, że nie – pożyczka nie może być udzielona. Teoretycznie powinno się zatem zakończyć udzielanie pożyczek na oświadczenie – gdyż konieczne jest badanie zdolności kredytowej, a bez dokumentów nie jest to możliwe.
Jeżeli kredytodawcy nie będą wykonywać obowiązku dokonywania oceny zdolności kredytowej, wówczas czyn taki będzie podlegał odpowiedzialności za wykroczenie.
Oprocentowanie kredytu liczone od kwoty wypłaconej
Zmianie ulega także definicja w ustawie o kredycie konsumenckim, w zakresie stopy oprocentowania kredytu. Zgodnie z nowelizacją stopa oprocentowania kredytu to stopa oprocentowania wyrażona jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym. W tym zakresie ustawodawca określił precyzyjnie, że oprocentowanie kredytu może odnosić się jedynie do kwoty wypłaconej. Kredytodawca nie będzie zatem mógł doliczać do kwoty kredytu konsumenckiego opłat i prowizji, od których naliczałby odsetki. Teoretycznie zmiana ta winna wpłynąć pozytywnie na sytuację pożyczkobiorcy, ponieważ odsetki będą naliczane jedynie od kwoty wypłaconej, a nie jak to miało miejsce dotychczas od kwoty pożyczki, która zawierała także różnego rodzaju opłaty i prowizję, które także były objęte oprocentowaniem.
Publikacja ostrzeżeń przez KNF
Przepisy przedmiotowej ustawy dokonują zmiany w zakresie przepisów ustawy z dnia 21 lipca 2006 roku o nadzorze nad rynkiem finansowym, która obecnie przyznaje Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) prawo do publikowania w radiu i telewizji a także w innych środkach masowego przekazu przez KNF komunikatów i ostrzeżeń publicznych. Komunikaty te mogą dotyczyć informacji o złożeniu zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia określonego przestępstwa (chodzi głównie o przestępstwa w zakresie funkcjonowania rynku finansowego, jego zagrożeń oraz podmiotów na nim funkcjonujących w celu ochrony uzasadnionych interesów uczestników rynku finansowego). Komunikaty nie mogą zawierać danych osobowych ale mogą zawierać firmę podmiotu, w stosunku do którego złożono zawiadomienie (w tym także firmę osoby fizycznej). Informacje i ostrzeżenia KNF może publikować na stronie internetowej KNF. W razie odmowy wszczęcia postępowania lub jego umorzenia KNF będzie takie informacje także publikował. Wprowadzenie tych przepisów ma uregulować dotychczasową praktykę publikowania przez KNF ostrzeżeń na stronach internetowych oraz wprowadzić postawę prawną do dokonywania takich publikacji.
Dostęp do informacji stanowiących tajemnicę bankową
Wprowadzenie obowiązku dokonywania oceny zdolności kredytowej ma umożliwić zmiana przepisów Prawa bankowego oraz ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, która rozszerza katalog podmiotów, którym banki mają obowiązek udostępnić informacje stanowiące tajemnicę bankową w zakresie niezbędnym do oceny zdolności kredytowej konsumenta, na innych kredytodawców.
